[[@YHRK]] [[@Spiritual]]
Gollakalāpam, Kuchipudi Dance Drama, Philosophical Interpretation by YHRK

CAUTION: This HTML Page is Under Construction. This content needs further Formatting and Refinement.

కూచిపూడి నాట్య వేద ఆత్మయజ్ఞము

గొల్లకలాపము

అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము

అధ్యయన విద్యార్థి , రచన : యేలేశ్వరపు హనుమ రామకృష్ణ (YHRK)

[Chapters 37 to 48 out of total 48]
విషయ సూచిక :

అధ్యాయము–37.) అవబృథ స్నానము
యజ్ఞము సంపూర్తి అయిన తరువాత సోమయాజి దంపతులు
అవబృథ స్నానం చేస్తారు. అట్టి అవబృథ స్నానం అయ్యే వరకు యాగ దీక్ష
కొనసాగుతూ ముగించబడుతుంది. యాగ దీక్ష ముగించబడేవరకు
సోమయాజి దంపతులు, మంత్రవేత్తలు పరమశాంతి స్వభావము వహిస్తారు.
అత్యంత భక్తి శ్రద్ధ- ప్రపత్తులు కలిగిన వారై ఉంటారు. మనస్సును
రోజు రోజు యజ్ఞకార్యము నందే నియమించినవారై ఉంటారు.
యజ్ఞము చూడటానికి వచ్చిన వారినందరిని దేవతా స్వరూపులుగా
భావిస్తూ వారి పాదపద్మములను విష్ణుపాదాలుగా దర్శిస్తూ ఉంటారు.
చివరి రోజు శక్తి కొలదీ ఆయా దానాలు - ధర్మాలు నిర్వర్తిస్తారు.
శాంతి పాఠాలతో యజ్ఞము ముగించబడుతుంది. అదంతా బాగానే ఉ
న్నది కానీ, మహాశయా!
మీరు యజ్ఞవేదములో చెప్పినంతగా శాంతిని నిర్వర్తిస్తున్నారని
చెప్పండి? ఎందుకంటారా?
అనుకుంటున్నారా “బలి ఇవ్వబడిన యజ్ఞపశువు (మేకపోతు) దేహముపై ఎన్ని
వెంట్రుకలుంటే అంతమంది అతిథులకు మృష్టాన్నము సంతర్పణ
చేయాలి”…. అని గదా యాగసిద్ధాంతము!
అలా చేయకుండా…..,
కేవలము డంబము కొరకై బంధువులు - స్నేహితులు కొంతమందిని
పిలచి అన్నదానం చేస్తే సరిపోతుందా? అడిగినవారందరికీ అన్నదానం
చేయకపోతే, కొందరు వచ్చిన వారిని “వెళ్ళిరండి - వెళ్ళిరండి” అని త్రోలివేస్తే
121
: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
- గొల్లకలాపము ఆత్మయజ్ఞము . “అంత మందివస్తే అన్ని ? కాదుకులాలవారికి
దిగ్విజయమైనట్లాయజ్ఞము చేయగలం?”…. అని / మూతులు సంతర్పణ అన్నదానం | మేమెక్కడ యజ్ఞము
పోలా?
? ఊరుకుంటే మంచిదేమోచేయకపోవటమే తరువాత సంఖ్యాయుతంగా ప్రారంభించిన (మేకపోతు యజ్ఞము ) సకలకులాలకు వెంట్రుకలంత మందికిసంతర్పణ దేహముపైగల ఊరుకుంటేఏదో కొద్దిమందికి మాత్రమే సంతర్పణ చేసి | చేయకపోతే ,
ఆతనిని ‘కటిక సోమయాజి’ అని పిలుస్తారు కదా!
బాగానే కానీ: ఓ పడతీ! నీవన్నది ఉన్నది. , అసంఖ్యాకంగా
| బ్రాహ్మణుడు సంతర్పణ చేయాలంటే మాటలా? అంతంత ద్రవ్యాలు సోమయాజి దగ్గర
ఉండవద్దా చెప్పమ్మా!
గొల్లభామ : మరి! యజ్ఞము పేరుతో మేకపోతును చంపటానికి,
జీవఘాతుకానికి వడికట్టటానికి మాత్రము సిద్ధమా? బాగుబాగు!
బ్రాహ్మణుడు : మేకపోతు శరీరంపై ఎన్ని వెంట్రుకలుంటే అంత మందికి
మృష్టాన్నసమర్పణ చేయాలంటే ఇక దేవతలంతటి వారికి కూడా యజ్ఞములు
చేయటం సాధ్యమయ్యేది కాదు. ఏతావాతా యజ్ఞములు మానమని నీ
మాటలు సూచిస్తున్నాయి సుమా!
“సహస్రాధిక బ్రాహ్మణ మృష్టాన్న భోజన సమర్పణ” అనే మాట
శాస్త్రములు వాడిన మాట నిజమేననుకో! అయితే శాస్త్ర హృదయము,
వేదముల ఉద్దేశ్యము జాగ్రత్తగా గమనించాలి తల్లీ!
అన్నిటికన్నా వేదమాత నిర్వర్తిం పట్ల, భక్తితో - ప్రేమగా యజ్ఞము చటము ముఖ్యముయోమే . అవునా? “పత్రం - పుష్పం - ఫలం - తోయం //
భక్త్యా ప్రయచ్ఛతి!“ అని కదా గీతావాక్యము! ”శ్రేయాత్ ద్రవ్యమయాల్ యజ్ఞ: జ్ఞానయజ్ఞమ్” అని కూడా కదా వాక్యము.
మేము . అయితే యజ్ఞాలు నిర్వర్తిస్తాము. నిర్వర్తింపజేస్తాము/
భగవంతుని చదువుతూస్మరిస్తూ, స్తోత్రాలు సమర్పిస్తూ( , వేమంత్రాలు //
యజ్ఞకార్యమును యజ్ఞక్రియలు ఉపాసిస్తాము, . మంత్రములు చదివేటప్పుడు122

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
మేము యజ్ఞభోక్తయగు విష్ణుభగవానుని నిర్వర్తించేటప్పుడు పాదపద్మాలు |
స్మరిస్తూ ఉంటాము. మనసా వాచా విష్ణు తత్యాన్ని భావన చేస్తూ
సదా . లోకహితైషులమై సర్వలోక నివాసుడు ఉంటాము- సర్వతత్త్వ స్వరూపుడు,
వేదపురుషుడు అగు విష్ణునామము సంకీర్తన చేస్తూ ఉంటాము.
భగవన్నామస్మరణ చేస్తూ నిర్వర్తిస్తున్న కర్మ కొంచమే అయినప్పటికీ,
కొన్ని లోపాలు ఉన్నప్పటికీ ఆ విష్ణుభగవానుని కరుణచే తప్పక ఉత్తమఫలము
కదా!
ప్రాప్తిస్తుంది ఆ విధంగా ‘యజ్ఞము’ను జరిపింపజేసే వేధకోవిదులమగు మా
కార్యక్రమములను దూషిస్తూ, మమ్ములను ’ఘాతకములు చేసేవారు’ అని
నిందిస్తావా? నిష్కారణమైన దూషణ మహాపాపమని నీకు తెలియదా?
ఎందుకని “మీరు చేసేది ఘాతుకము” అని అంటున్నావో… కాస్త చెప్పుతావా,
భామారత్నమా!
గొల్లభామ : ఎందుకంటారా? ప్రకృతిచే పుట్టి- అవయవ సౌష్టవము
ఆయుష్షు ప్రసాదించబడిన నిండు ప్రాణి అయిన ఒక మేకపోతును మీరు
‘యజ్ఞకార్యము’ అనే పేరుతో బలవంతంగా త్రాళ్ళుకట్టి ఈడ్చుకునివచ్చి,
ఆ మేకపోతు యొక్క నవరంధ్రాలు మూసి చంపటమా? దాని నాభి ప్రదేశాన్ని
చురకత్తితో కోసి ‘వప’ (క్రొవ్వు-మాంసమును) బయటకు తీసి అగ్నిలో
వ్రేల్చటమా?
ఇది దృష్టిలో పెట్టుకొని “ఘాతుకము కదా” అని మాటవరుసకు
అన్నాను. అంతేకానీ, మహనీయులు - వేదవేదాంగవేత్తలు మిమ్ములను
అకారణంగా దూషించాలని కాదు స్వామీ! మీరు చేసే ఆ పనులు ఘాతుకం
కాదా? మీ దైవము ఘాతుకుడు కాడా?
బ్రాహ్మణుడు : అయ్యో! అయ్యో! ఎంతమాట అన్నావ్? మా దైవముకూడా
ఘాతకుడా? అయినా, మాకొక దైవము, మీకొక దైవము, మరొకరికి మరొక
దైవము ఉన్నారా? ఇంతకుముందు ఎవ్వరూ నాతో ఈ విధంగా కటువుగా
మాట్లాడలేదు. తప్పు! తప్పు!
గొల్లభామ : స్వామీ! చెపుతాను వినండి. “అగ్నిర్దేవో ద్విజాతీనాం!…. అని
123

వ్యాఖ్యాని :: అధ్యయనపుష్పము
- గొల్లకలాపము ఆత్మయజ్ఞము వేద ! ప్రతీతి! బ్రాహ్మణులకు అగ్నిదేవుడు
వాక్యముప్రశస్త కదా శాస్త్ర కదా!
ముఖ్యదైవము కలిగించే ఒక భయమును సింహమును
…. సర్వప్రాణులకు | తగినట్లుగారాజుగా ! లేదూ, చిన్న మృగములకు
ప్రవర్తించే కోరుకోవచ్చునుకదాపెద్ద శరీరము
సకల జంతు జాతులలోకెల్లా అనేవాక్యానుసారంగా గల
కదాకోరుకుంటున్నారా! అట్లా అనుకో వచ్చు ? లేదు. కావాలని ఏనుగును ను సమర్పించాలని ఎందుకు కోరుకోవటం)
అవన్నిటినీ వదలివేసి మేకపోతు మేకపోతును ? ఆ అమాయకమైన చంపిస్తున్నారే| అది సాత్వికజంతువనియా?
మరి మీ అగ్నిదేవుడు ఘాతకుడు కాడా? అయ్యా! సర్వజీవుల పట్టా
మీరు నా మాటల గురించి | సమభావము కలిగినవారై కొంచము
యోచించండి!
హే మహానుభావా! అటువంటి అమాయక జంతుహత్య చేసే
యజ్ఞకోవిదుల కంటే కూడా బోయవాళ్లు - ఆటవికులు నయం కదా! ‘సాత్విక
ప్రాణులను మేము చంపము’ అనన్నా అనుకుంటారు. పాపభీతి కలిగి
ఉంటారు. ఇక మీరో? క్రూరమృగాలను ఏమీ చేయలేక, ఒక అమాయకశాఖాహారియగు మేకపోతు జోలికే వెళ్ళుచున్నారేం?

బ్రాహ్మణుడు : మరి మాంసాహారులైన జనులు మేకలను చంపటము
లేదా? యజ్ఞసమయంలో మాత్రమే కదా, మేము ఒక మేకపోతు
జోలికిపోయేది?
గొల్లభామ : వాళ్ళంటే ఆహారము కొరకు అట్లా చేస్తున్నారు. మీరు ఆహారంగా
స్వీకరిస్తున్నారా! లేదు. కొన్ని పెసరగింజలంత ‘వప’ కోసం ఆ మేకపోతును
చంపి ప్రక్కన పారవేస్తున్నారే? అంతేకాదు, అస్పృశ్యదైవ స్వరూపుడు
’పరమపవిత్రుడు తిని త
అగు అగ్నిదేవునికి సమర్పిస్తున్నారు! మీరు | పొందినా ఫరవాలేదుతృప్తిగాతిని
. “స్వయం తీర్ల: పరాంతారయతి“ - మీరు | పది మందికి ఖల
పెట్టటం శరీరమాద్యం ధర్మము. అదీ చేయటం లేదు. “ధర్మసాధనం” అనే నీతి కూడా పాటించటం లేదు కదా!
124

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము విషయం!
ఇంకొక“పరోపకారార్థమ్ ఇదమ్ శరీరమ్” అని మహనీయులగు లోకానికి మీ ప్రవచిస్తున్నది విప్రులే కదా! అటువంటి మీరే హింసకు పాలుపడితే?
ఘోరమైన కర్మతో ప్రారంభమయ్యే కఠినమైన యజ్ఞకర్మను “మేము నిర్వర్తించి ఇప్పుడు సోమయాజులమయ్యాముమాకోసమై . స్వర్గద్వారాలు తెరుచుకొని | ఉంటాయి” అని గర్వపడటం మీ వంటి సాత్విక
మహాశయులకు ఉచితమా?
మరొక్క మాట!
మీరు మాకు కర్మ విశేషాలు బోధిస్తున్నారు. వినమ్రతతో ఆ విషయం
కూడా సందర్భం వచ్చినది కాబట్టి చెపుతాను. “మనము చేస్తున్న కర్మలు
కామ - క్రోధ - లోభ - మోహ - మద - మాత్సర్యాలను జయించటానికి
ఉపకరణాలు - సుమార్గాలు కావాలి. వృద్ధి కావటానికి కాదు. అందుకు
భగవదర్పితంగా నిర్వర్తించాలి. భగవంతుని సంతోషింపజేస్తున్నవై ఉండాలి.
సహజీవులందరికీ తండ్రి పరమాత్మయే కాబట్టి సహజీవుల పై చూపే ప్రేమ
- కరుణ - వాత్సల్యము - త్యాగము - ఓర్పు - క్షమ… ఇవన్నీ పరమాత్మ
సాన్నిహిత్యానికి త్రోవలను సుగమం చేస్తాయి…..అనిమీవంటి
పెద్దలందరూ సర్వలోక జనులకు హితైషులై గుర్తు చేస్తున్నారు కదా!
పరమాత్మకు సమర్పించగల నవనీత హృదయమును తీర్చిదిద్దే కర్మలు
కదా మానవుని కడతేర్చేది! హింసతో కూడిన కర్మలు
ప్రేమానందస్వరూపుడగు పరమాత్మకు మనలను దూరం చేయవా చెప్పండి?
అది అట్లా ఉంచగా…..,
“ఇక యజ్ఞఫలం ఏ విధమైనది?” అనే విషయం పరిశీలిస్తే….
అది ఇచ్చే ఫలము? స్వర్గలోక నివాసము. స్వర్గలోక సుఖాలు
మానవలోకంలోని స్థితుల కంటే చాలా గొప్పవి అని చెప్పుకుంటూ ఉంటారు.
కానీ, అవన్నీ దృశ్య-ఇంద్రియ సంబంధమైనవే కదా! పైగా కాలము చేత
లభించి, కాలము చేత పోగొట్టుకోవలసినవే కదా!
125
: అధ్యయన వ్యాఖ్యాన పుష్పము - గొల్లకలాపము ఆత్మయజ్ఞము నిర్మొహమాటంగా ఈ విషయం గీతావాణి గుర్తు శ్రీమత్ చేస్తోంది.
స్వర్గలోకం విశాలం, తేతం భుక్త్యాబర్ ॥ విశంతి క్షీణే పుణ్యే మర్త్యలోకం చేయవలసిందే లోకంలో దేహధారణ కదా! “గతాగతమ్ | తిరిగి మానవ …. పని”! “రావటం - పోవటంఇదే , కోరికలతో
| కామ కామా లభంతియజ్ఞాలు
చేసేవారికి! ఏమి లాభం?”… అని గీతాచార్యులు ప్రశ్నించారా? లేదా?
కదా!
మనం వినవలసిందే ఆత్మజ్ఞుల ఆప్తవాక్యాలు

అధ్యాయము–38.) సమీక్ష

యజ్ఞముల విషయమై నేనిప్పుడు ఏమేమి మీ ముందు మహాని
చేయటం జరిగిందో…. అవి సమీక్షిస్తూ కొద్ది విషయాలు విన్నవిస్తాను.
(1) యజ్ఞము అందరూ చేయగలిగినవి కావు. సంపద - మంది -
మార్చలము ఉన్నవారే అవి చేయగలుగుతారు.
(2) యజ్ఞవిధానమును గురించి వేద వేదాంగ విధానాలన్నీ నూటికి
నూరుపాళ్ళు పాటించటం చాలా వరకు అసాధ్యము - కొంత
కొంత వరకే నిర్వర్తించగలము.
(3) అనేక రోజులుగా అనేక యత్నములు, నియమములు, నిష్టలు,
శాస్త్రవిధానము తెలుసుకొని ఉండటం, ఇత్యాదులన్నీ
సమకూరటం అంత తేలికైన పనులుకావు.
(4) యజ్ఞములో జీవహింస తప్పనిసరి ఘట్టం.
(5) యజ్ఞవలమైన స్వర్గాదులు సుఖానుభవాలు ఆయా -
కాలబద్ధము. కాలముతో పోయేవే!
వచ్చి కాలముతో -
(6) ఇహ లోకంలో ‘సోమయాజి’ అనే బిరుదు పేరు- ప్రతిష్ఠలు
ఇవన్నీ స్వప్నసదృశమైన వస్తువులు.
(7వ ) ఆత్మానుభవము - ఆత్మసాక్షాత్కారము ఆత్మజ్ఞానము
126

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన లభిస్తుంది- . ఆత్మానందమునకు వ్యాఖ్యాన పుష్పము
కూడా! ఆత్మజ్ఞాన అందరూ - ఆత్మానంద అర్హులే! అది పట్ల సులభం
దాక్షిణ్యముమార్గంలో ప్రేమ- , వాత్సల్యముసహజీవుల
అంతర్గతమై, లోక శ్రేయస్సు , స్వభావసిద్ధమై ఇవన్నీ
పదార్థాలతో ఉంటాయి. చేసే కనుక యజ్ఞము భౌతికమైన
కంటే సులభము ఆత్మ యజ్ఞమే - శుభప్రదము కొంత
- బహు ప్రయోజన బ్రాహ్మణుడు కారకము: . ఓ లలనామణీ! నీవు చెప్పిన వాటిలో విషయాలన్నీ కొన్ని ఒప్పుకోదగినవేచర్చనీయాంశాలే! ! మరికొన్ని ఒప్పుకోలేము.
యజ్ఞ - యాగ - హెూమాదులు శాస్త్రములచే దేవోపాసనా మానవజాతికి రూపంగా ప్రకృతి ప్రసాదించబడ్డాయి. వేదములు ప్రబోధిస్తున్నాయి. అవి లోక ప్రసిద్ధాలు. వేదములు సృష్టికర్తయగు బ్రహ్మదేవుని ముఖకమలము
నుండి బయల్వెడలుచున్నాయి. కనుక అందులోని కొన్ని విషయాలను -
మనము తప్పుపట్టుకొని యజ్ఞదూషణ చేయటం మనిద్దరి పరిధి కాదు.
"ఆర్య వ్యవహారంబు దృష్టంబు గ్రాహ్యంబు” అని మనం అనుకోవటమే ఉ
చితము. శాస్త్రసదాచారాలను తప్పుపట్టుకోవటం ప్రారంభించి శాస్త్ర-ఆర్య
ప్రవచిత మార్గాల గురించి వాదనలకు ఉపక్రమిస్తే…. అప్పుడు శాస్త్ర రక్షణ
లేకపోవటం చేత లోకం ధర్మభ్రష్టమై, బలహీనులను బలవంతులచే
బాధింపబడటానికి లోకానికి త్రోవ చూపినవారమవుతాము.
కిడ్ న బుద్ధి భేదం జనయేత్ అజ్ఞానం కర్మ సంగినామ్,
జోషయేత్ సర్వ కర్మాణి, విద్వాన్ యుక్తః సమాచరన్
ప్రతి కర్మలోను ఏదో ఒక దోషం ఉండనే ఉంటుంది.
విద్వాంసుడైనవాడు యక్త విచారణతో శాస్త్ర-లోకహిత కర్మలు నిర్వర్తిస్తూ
పోవటమే ఉచితం..
కనుక మనం యజ్ఞవిధానంలో ఆయా విశేషాలు తప్పు పట్టు
కోవడానికి ఇక సిద్దపడవద్దు. శాస్త్రములు పెద్దలు చెప్పిన మార్గం అనుసరిద్దాం.
విశాలమైన దృక్పధంతో లోక కళ్యాణ దృష్టితో మన-మన శాస్త్ర ప్రవచిత
మార్గాలు స్వీకరిద్దాం. సరేనా!
127

అధ్యాయము–39.) ఆత్మయజ్ఞము-పరిచయ విశేషాలు

సంపన్నులు | గొల్లభామ : ఓ విప్రమహాశయా! మీరు జ్ఞానులు. క్షమాగుణ అనుచితం కదా!" అని చెప్పినా కూడా మీకు కోపం కూడా రాలేదు.
చెప్పేదంతా విని వాదోపవాదములు ప్రక్కన పెట్టి నాకు దోష నివృత్తి కలిగిం
128

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
అంతేకాకుండా, ఒకానొక ఉత్తమమైన . ‘ప్రశ్న’ను ప్రతిపాదించారు. చారుమీ దివ్యమైన ద్విజత్వాన్నినేను , విప్రత్వాన్ని, బ్రాహ్మణత్వాన్ని గమనించి
. నమస్కరిస్తున్నారు‘ఆత్మయజ్ఞము’ అనబడే మహత్తరమైన విశేషాన్ని ప్రకటించిన
‘భాగవతము’ మొదలైన గ్రంధరాజములకు, లోకమునకు ఆత్మజ్ఞానము
గుర్తుచేస్తున్న సద్గురువులకు, భక్తమహాశయులకు నమస్కరిస్తూ….
‘ఆత్మయజ్ఞము’ అనే విశేషాన్ని పెద్దలు చెప్పిన రీతిగా మననము చేస్తూ
. . వినండిపలుకుచున్నానుప్రదర్శించటానికి ఒక
ఒకానొక రాజు తనయొక్క రాజసమును సంచరించే సింహము
ప్రవేశించి, జనులను భయపెట్టుచూ మహారణ్యములో కదావేటాడుతూ ఉంటాడు !
- పులి మొదలైన కౄర మృగములను అట్లాగే…..
విచ్చలవిడిగా సంచారాలు
’ అనే మహారణ్యములో ‘అంతరంగముఈ వేటాడటానికి క్రోధము మొదలైన కౄరమృగాలను చేస్తున్న కామము- వర్గ
చెప్పండి? అటువంటి అరిషట్ ప్రయత్నించరాదు జీవుడు ఎందుకు సమర్పించే
యజ్ఞభోక్త అయిన పరమాత్మకు పశువులను వశం చేసుకొని నాందీ ప్రస్థావన!
ప్రయత్నమే ఆత్మయజ్ఞమునకు

అధ్యాయము–40.) అరిషట్ (6 - శత్రు) వర్గములు

! వివరించవమ్మా’ అనగా ఏమిటో : ‘

అరిషట్ వర్గములు బ్రాహ్మణుడు ఈ జీవుని అంతరంగమునందు
ఆరు శత్రు వర్గములు గొల్లభామ : . ఈ
. గుడారాలు కట్టుకొని నివసిస్తున్నాయితిష్టవేసుకొని ఉంటున్నాయిఅడ్డుగా నిలుస్తున్నాయి.
జీవుని ‘ఆత్మానుభూతి’కి అప్పటిదాకా నాకు
కావాలి - ఇంకేదో పొందాలి. (1) కామము : “ఏదో సుఖము లేదు కదా!” అనే ఆవేదనతో కూడిన ఆవేశము. ”పొందవలసినదేదో
ఇంకా పొందలేదు” అనే వాంఛారూపమైన అసంతృప్తి
129
: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము .
- గొల్లకలాపము వెళ్ళితే..
ఆత్మయజ్ఞము , స్థలం పొందితేనే… ఇంకేదో ఈ స్థలం కాదుఅక్కడ
! కావాలి.
శాంతిచాలవు! ఇంకేవో ఈ సంపదలు కావాలి.
కాదు! మరొక ఆశ్రమం ఈ ఆశ్రమం ఏదో చేస్తేనే గానీ సంతోషం లేదు- .
- ఎన్నడో మరెప్పటికో . ’ అంటారు’కామముభావావేశాలను ఇటువంటి వాళ్ళు - వీళ్ళు నాకు
(2) క్రోధము : “పొందవలసినది పొందకుండా అడ్డు”
కూడిన కోపము. తనతప్పులు ప్రక్కన పెట్టి ఇతరుల . అనే రూపముతో . , ద్వేషించటముదూషించటముతప్పులను ఎన్నటము, ” తప్పులెరుగరు“తప్పులెన్నువారు తమ అహంకరించటము. అనే మాట మరచి ‘పరులు - నావారు’ అనుకుంటూ (3) లోభము : ’నాది - నాది’ అనుకుంటూ “నాకున్నది పోతుందేమో” అనే
అనుమానము. భయము. “లాక్కునిపోతారేమో! అందుకే ఎవ్వరినీ
నమ్మకూడదు”…. అనే అనాత్మదృష్టి
- ఈ దేహము నాది.
ఈ బంధువులు నావారు. వారు పరాయివాళ్లు. -
- ఈ సంపద నాది. నాకే ఉండాలి.
ఈ నన్ను పొగిడేవాళ్ళు నా వాళ్ళు- .
నా సంపద పోతుందేమో! నా ఈ గుర్తింపులు నన్ను వదులుతాయేమో?"
“అప్పుడు నాగతి?”…. ఇటువంటి గుణ-భావ-ఆవేశ సముదాయాలు.
(4) మోహము :
లేనిది ఉన్నదనుకోవటము.
ఉన్నది లేదనుకోవటము.
- ఇక్కడి పాంచభౌతిక రూపాల భ్రమ. దేహాలను
పట్ల ‘సత్యమే’ అనే చూస్తూ ’దేహి’ని
సర్వదేహాలలోని సమరస ఏమరచటంస్వరూపుడగు .
130

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
కలలోని దృశ్యాలు కథలోని సంఘటనలు వంటి - ఈ జగత్
విశేషాల పట్ల మమకారము - అహంకారము పెంపొందించుకొని
ఉండటము.
"ఈ దృశ్యములోని సంఘటనలు ఎవ్వరివల్లనో ఏర్పడి నన్ను దు:ఖింప
జేస్తున్నాయి. చావు - పుట్టుకలే నా షరిధులు. నేను దృశ్యపరిమితుడను.
దేహమునకు చెందిన వాడను. దేహములోని విభాగమును”…. ఇవన్నీ
మోహము కల్పించే భ్రమ పరంపరలు.
(5) మదము : గర్వము. తనకు ఉన్నది - కలిగినది చూచుకొని గర్వము

కలిగి ఉండటము. “నేనొక ప్రత్యేకమైన వాడిని వారికంటే, వీరికంటే
- కూడా!” అనే లోక సంబంధమైన ఆత్మస్థుతి.
నేను ధనవంతుడిని. బలవంతుడిని. తెలివి కలవాడిని. గొప్ప
కులమువాడిని.
మాయింటిపేరు - మావారు మా పిల్లలు అందరి
మా జాతి -
వంటివారు కారు. నేను చేసే పనులు గొప్పవి.
ఇటువంటి వాటిని మననము చేస్తూ గర్వించటము.
…..
ఇతరులను (6) మాత్సర్యము : తనది చూచుకొని ద్వేషించటము. పరనింద
- పరహింస.
? అని భావించి
నా గొప్పతనం నాది! నాకు చెప్పేవాడెవ్వడుఇతరులను లోకువ చేయటం.
ఇతరులను బాధించటము. అవమానించటము. ద్వేషించటము.
శారీరకంగానో- మానసికంగానో హింసించటము. దూషించటము.
. . మతాహంకారముజాత్యహంకారముఈ విధంగా అరిషడ్వర్గాలు హృదయంలో ప్రవేశించి ఆత్మదృష్టిని
ఏమరిపిస్తున్నాయి. కప్పివేస్తున్నాయి.
అవి స్నేహితులు కాదు. అంతర్ శతృవులు.
131

అధ్యాయము–41.) క్షేత్ర 7 విభాగములు

(1) పంచ జ్ఞానేంద్రియాలు :
చర్మము
(త్వక్కు) కళ్ళు
(చక్షువులు) చెవులు
(శ్రోత్రము)
132

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
నాలుక (జిహ్వ)
ముక్కు (ఘ్రాణము)
rocio (2) పంచ కర్మేంద్రియాలు :
(మాట్లాడటంవాక్కు )
పాణి (చేతులు - చేతలు)
6002 పాదము (నడక - ప్రవర్తనము)
పాయువు (మల విసర్జనావయవము)
(మూత్ర విసర్జనావయవము - కామావయవము) ఉపస్థ
(3) పంచజ్ఞానేంద్రియ విషయములు :
శబ్దము
స్పర్శ
రూపము
రసము
గంధము
(4) పంచ కర్మేంద్రియ విషయములు:
వచనము
దానము
గమనము
విసర్జనము
ఆనందము
(5) పంచవాయువులు:
ప్రాణము
అపానము
వ్యానము
ఉదానము
సమానము
133
: అధ్యయన వ్యాఖ్యాన పుష్పము
- గొల్లకలాపము -
ఆత్మయజ్ఞము : చతుష్టయం (6) అంతరంగ మనస్సు
బుద్ధి
చిత్తము
అహంకారము
ఈ ’ అనే స్థానములో భావనారూపమైన 29 వ్యవహారిక [’ఇంద్రియారణ్యము- అని పెద్దలు ’సంసారము’ | అనుభవ మృగాలు సంచరిస్తున్నాయి గురించి
విభజించి - విశ్లేషించి చెప్పుచున్నారు.

అధ్యాయము–42.) మహాద్భుత సంసార వృక్షము-సంసార అరణ్యము

‘(భాగవతము’ (దశమ స్కంధము)లో చెప్పబడిన “సంసార వృక్షము’
యొక్క అభివర్ణన)
ఈ సృష్టిలో “సంసారము” అనే వృక్షము ఒకటున్నది. -
ఆ వృక్షము యొక్క పాదు “ప్రకృతి”.

సత్త్యము - రజము - తమము ఆసంసారము యొక్క 3వేళ్ళు.
“ధర్మము - అర్థము - కామము - మోక్షము” అనే 4 పురుషార్థాలు

సంసార వృక్షము యొక్క రసాలు.
“శబ్దము - స్పర్శ - రూపము (రసము) - రుచి - గంధము” ఆ
- సంసారము యొక్క ఇంద్రియాలు గ్రహించే ’5’ విధానాలు -
విశేషాలు (ఇంద్రియార్థాలు).
కామ - క్రోధ - లోభ - మోహ - మద - మాత్సర్యాలు అనే ’6’ -
ఆ సంసార . / వృక్షము యొక్క బహువిస్తరించి కాండములుయున్న ఆకలి - దప్పిక · - శోకము - మోహము మరణము ఆ - - ముసలితనము సంసార వృక్షము యొక్క షట్ . ఊర్ములు. ఊడలుసంసార వృక్షమునకు ’7’ ధాతువులు అవి - రసము- రక్తము
మాంసము-మేధస్సు - అస్థి (బోమికలు) - శుక్రము
) మజ్జ (కొవ్వు- పంచభూతములు ఆ
- మనస్సు సంసారవృక్షముల - బుద్ది - అహంకారము యొక్క కొమ్మలు - ఉపకొమ్మలు. • కన్నులు 1((),
2), చెవులు నోరు (2), ముక్కుపుటాలు (2), 134

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
మల-మూత్ర ద్వారాలు(2)… ఈ తొమ్మిది ఆ సంసార వృక్షము
యొక్క నవరంధ్రాలు.
ఆ వృక్షము యొక్క
పంచప్రాణములు : ప్రాణము, అపానము, వ్యానము, ఉదానము,
సమానము.
పంచ ఉపప్రాణములు: నాగము - కూర్మము - కృకరము దేవ

దత్తము - ధనంజయము.
రెండు పక్షులు ఆ సంసార వృక్షముపై సుదీర్ఘకాలముగా నివాసముం
. అవి టున్నాయి(1) ఈశ్వరుడు : మౌనముగా, దృశ్యమునకు సాక్షిగా, అతీతుడుగా
చూస్తూ ఉన్నాడు. ద్రష్టను సందర్శిస్తూ ఉన్నాడు.
. విషయలీనుడై సంచారాలు చేస్తున్నాడు(2) జీవుడు : శబ్దాలు ఉంటున్నాడు. ద్రష్ట - దృశ్యాంతర్విభాగి.
సంసారవృక్షాన్ని పుట్టించి - పరిపోషించి
ఇటువంటి మహాద్భుతమైన ! ఆ పరమాత్మయే! శ్రీకృష్ణభగవానుడే- రక్షించి - ఎప్పుడో నశింపజేయువాడు (భాగవతము).
Spe వింటున్నారు కదా బ్రాహ్మణోత్తమా! ‘అంతరంగము’ అనే మహారణ్య
ములో మనం ఇప్పుడు చెప్పుకున్న సంసార వన్య మృగాలు విచ్చలవిడిగా
సంచారాలు చేస్తూ ఈ జీవుని నిబద్ధునిగా చేసి ఉంచుతున్నాయి.
ఈ జీవుడు అట్టి సంసారాణ్యములో ఒక్కచోట కూడా నిలువలేక
పోతున్నాడు. లోన ఉండలేకపోతున్నాడు. బయటకు రాలేకపోతున్నాడు.
అటువంటి ఇంద్రియమృగాలను ఏదో ఉపాయంతో ఒక్కచోటికి
తెచ్చి అటు-ఇటు తిరుగాడకుండా కట్టి ఉంచాలి. ఎట్లా?
ఒకానొక గంటచప్పుడు వినిపిస్తేగానీ, అవన్నీ ఒకచోట నిలువవు!
135

అధ్యాయము–43.) బ్రహ్మ బిలము - గంటానాదము
- గొల్లకల
ఆత్మయజ్ఞము -
మన హృదయారణ్యములో అనుక్షణము
 జీవులమగు క్రూరంగా / బ్రాహ్మణుడు విచ్చలవిడిగా సంచారాలు చేస్తూ క్రూరాతి
భయంకరగర్జనలతో - దేహముల, దేహదశల పరంగా
-మనకు ఎంతో భయమునుఉద్వేగమును ఆపార విచ్చలవిడి సంచారాలను పరలను కల్పిస్తున్న - ఆ ఇంద్రియమృగాల పాలవారముకృపచే …. చీకటనియే “గొల్లవారమూ ….. సద్గురు ఏ
చిట్టడవిలో మేసే పసువుల చిత్తమందు దొడ్డికట్టి కోనలోన చెదరకుండా తాయారునచే గొల్లవారము!”
అని మీ గొల్లవారు పాడుతారు కదా! సరే! సరే! ఇప్పుడు, చెప్పు! ఆ
నీవు చెప్పిన 29 ఇంద్రియ మృగాలను ఒక్కచోటికి ఆకర్షించి తీసుకురాగల
‘గంటానాదము’ ఏది?
- పర
గొల్లభామ : అయ్యగారూ! వినండి! అప్రమేయ ఆనంద
అఖండాత్మయే ఈ జీవుని సహజ స్వరూపము కదా! ఇక ‘జీవుడు’
అనునదో? ‘సందర్భ స్వరూపము’ అని అనవచ్చు.
’సంసారబంధము - దుఃఖము’నకు మూలకారణము ఏమిటి?…
అనే విషయము మహనీయులు పరిశీలించారు.
- “ఇంద్రియ విషయముల పట్ల జన్మ జన్మలుగా ఏర్పడిన దృష్టియే
- ధ్యాసయే సంసారారణ్యమును స్వప్న సదృశముగా - కల్పన చేస్తోంది!"
అని గమనించారు.
కనుబొమ్మల నుండి బయల్వెడలే “చూపు(ధ్యాస)” అనే బాణమును
బద్ధకమును వదలి వైపుగా ‘చూపు’ (లేక) ’ధ్యాస’ను నట్టనడిమిస్థానము మరల్చాలి.
| బ్రాహ్మణుడు : నట్టనడిమిస్థానమావివరించవూ ? అది ఏమి? ? ఎక్కడున్నదిభామామణీ!
// | గొల్లభామ : అవును! ఆ నట్టనడిమి ఆశ్చర్యముగా స్థానము అత్యంత 136

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన వ్యాఖ్యాన పుష్పము
నిర్మించబడిన ఈ భౌతిక దేహములోనే ఏర్పడినదై ఉన్నది. వినండి.
ఈ దేహములో ‘శక్తి ప్రవాహములు’ అనదగిన రెండు ముఖ్య
నాడులు రైలు పట్టాలవలె విస్తరించినవై ఉన్నాయి. “ఇడ, పింగళ”
కుడివైపునాడిని ’ఇడ’ అంటారు.
నాడిని ‘పింగళ’ అంటున్నారుఎడమవైపు .
ఇవి రెండు శక్తి ప్రవాహాలు. అటువంటి ఇడ-పింగళ అనబడే శక్తి రూప
నాడీ ప్రవాహాల మధ్యగా మరొక ‘సూక్ష్మనాడి’ మహత్తరశక్తి రూపమై వెలు
గొందుతోంది!
మరికొందరు
సుషుమ్నానాడి” అని అంటారు. దానినే కొందరు “అంటున్నారు. ఈ విధంగా ఈ దేహాంతర్గతమైన
“బ్రహ్మనాడి” అనికూడా పండితులు గమనించినట్టి గురించి దేహతత్యాన్ని -
సుషుమ్మానాడి గుర్తు చేస్తున్నారు.
యోగేశ్వరులు మనందరికి భాగముగా అగ్రస్థానములో
ఊర్ధ్వముగా చివరి ఆ సుషుమ్మానాడికి ‘’,
స్థానము ఉన్నది. దానిని బ్రహ్మబిలముఒకానొక ‘బిలము’ వంటి మహాశక్తి పేర్లు పెట్టింది. అదియే ’మోక్షద్వారము’
‘సుషిరగమ్’ అని యోగశాస్త్రము వినండి!
! ఒకానొక చమత్కారమేమిటో అని కూడా వర్ణించబడింది” - మంత్ర పుష్పం.
-తస్మిన్ సర్వము ప్రతిష్ఠితమ్ !“సుషిరగమ్ సూక్ష్మమ్మోక్షస్థానము నందే
(లేక) సుషిరగము లేక “ఆ బ్రహ్మబిలము ఉన్నది.” ఈ బ్రహ్మాండమంతా ఏర్పడినదై පෞම
అనగా…..,
- దిక్పాలక భూతగణ ఈ సూర్య - చంద్ర - అగ్ని - - సముద్ర -
పర్వత-దేవ-దానవ-మానవ-జంతు ఇత్యాదులతో కూడి తెలియబడునదంతా
కూడా (లేక) బ్రహ్మాండమంతా కూడా ఆ బ్రహ్మబిలమునందే కల్పితమైన
ఉనికిని కలిగియున్నది.
అటువంటి…. “బ్రహ్మనాడి - బ్రహ్మబిలము” లోనికి ‘చూపు
ధ్యాస’ అనే బాణమును బుద్ధితో సంధించి వదలాలి.
137

యజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయిన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
- అనాహతము’అవిషయము ’ అని యోగపుంగవులు ఆ విధంగా లోనికి లోచూపు (లేక) అంతర్ధ్యాస చెప్పే బ్రహ్మబిలము వర్ణించి ప్రవేశము
ఉండగా ఒకానొక “నాదము” బుద్దికి వినబడుతూ | చేస్తూ ఉంటుందివినబడుతూ అనుభూతమౌతూ ఉంటుంది. . ఎడతెగకుండా బ్రాహ్మణుడు : అట్లాగా? ఏమిటి ఆ నాదము? దయచేసి విశదీకరించు
గొల్లభామ : ఆ నాదము మాటలలో చెప్పాలనుకుంటే ‘గొప్పవిశేషము
గురించి అనుభవైకవేద్యముచిన్న సంజ్ఞావర్ణన’ మాత్రమే అవుతుంది. అది “” అని
యోగులంతా చెప్పేదే కదా!
అయినా కూడా…..,
గొప్ప అనుభూతికి దారి తీయగలిగినది - చిన్న ఉపకరణము అగు
ఈనోటితో చెప్పుకునే మాటలే కదా! భాషయే కదా! అందుచేత ఆ నాదము
గురించి భాషాయుక్తముగా, సంజ్ఞామాత్రముగా చెప్పటానికి ప్రయత్నము
చేస్తున్నాను. వినండి!
అది తెంపులేని తైలధార వంటిది.
“ఓ5…… 5……..”
అని పెద్ద గంటానాదము వలె ఎడతెగకుండా మ్రోగుతూ ఉంటుంది.
ఆ విధంగా ధ్యాస బ్రహ్మబిలములో ప్రవేశిస్తూ ఉండగా వినబడే
ఆస్వాదించబడే అనుభవమయ్యే ప్రణవ నాదము దశ (10) విధములైన ప్రణవ నాదములతో అత్యంత శ్రేష్ఠమైనది.
| బ్రాహ్మణుడు : ఓహెూ! కంటే ఆశ్చర్యము! దశవిధములైన అత్యంత ప్రణవముల విశేషమైనదా! ఏదీ! దశవిధ (10 రకాల) ప్రణవములు ? అనగాసందర్భం వచ్చింది కనుక - దయచేసి చెప్పు!

అధ్యాయము–44.) దశ విధ ప్రణవనాదోపాసనలు

గొల్లభామ : 10 3 విధములైన వర్ణిస్తున్నారో… ప్రణవనాదము యోగవక్తలు చెపుతాను, దయతో వినండి!
138

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన (1) ఉచ్ఛారణ - వ్యాఖ్యాన ప్రణవోపాసన పుష్పము
 పెదవులతో ఉచ్ఛరించే కారము. …మ్”
(2) శ్రవణ ప్రణవోపాసన : మనస్సుతో ‘ఓంచెవులతో ’ శబ్దభావన స్రవంతిగా కల్పించుకొని
వినే ’ఓ…మ్మ్’ కారము.
(3) నయన ప్రణవోపాసన : కనులతో ‘ఓం’ ను ఆకార సహితంగా
అక్షర రూపంగా చూస్తూ ఆస్వాదించే ‘ఓ…మ్’ కారము. దృశ్యమంతా ‘ఓం’ కార భౌతికరూపంగా చూడటం.
(4) స్పర్శా-ప్రణవోపాసన : చేతుల వద్ద - తదితర నడుము - హృదయ
ము మొదలైన ప్రదేశాలలో యోగులు స్పర్శా అనుభవమును ఓం
కారముగా భావించి ఉత్సాహపరచి అనుభూతము చేసుకునే ‘ఓ…మ్’
కారము.
(5) శ్వాస ప్రణవోపాసన : ఉచ్ఛ్వాస - నిశ్వాసలను ఉద్దేశ్యపూర్వకంగా -
అనుక్షణికంగా నిర్వర్తిస్తూ ఓంకార శబ్దరూపాన్ని ఊపిరితో జోడించి
నిర్వర్తించే ‘ఓ…మ్’కారము.
(6) కేవలీ భావనా ప్రణవోపాసన : కనులు మూసుకొని "స్ఫర్శాన్ కృత్నా
బహిర్ బాహ్యాన్” అనే విధంగా, బయట విషయాలన్నీ బయటనే
వదలి - ఊహాసదృశమైన స్వప్న సదృశమనదగిన ఈ దృశ్యమును
‘ఓం’ తత్వ రూపమగు ఒకానొక భావనా తరంగముగా నిరింద్రి
యంగా (ఇందియాలకు సంబంధము లేకుండా) ఆస్వాదిస్తూ -
అనుభూతం చేసుకునే ‘ఓ….మ్’ కారము.
(7) బుద్ధి ప్రణవోపాసన: బుద్ధిని ఓంకార తత్త్వముగా - ఇష్టదైవము
యొక్క పఠములాగా మరొక బుద్ధి విభాగంతో ప్రణవరూపంగా
(బుద్ధితో) సందర్శిస్తూ బుద్ధితో ఓంకారనాదమును ఆస్వాదించటము.
(8) చిత్త - ప్రణవోపాసన : స్వకీయమై చిత్త - అహంకారములను బాహ్య
సాధనవస్తువులవలె, ఉపాసనా రూపములుగా భావనచేస్తూ ఓంకార
నాదానుభవములో లయము చేసి అనుభూతము చేసుకోవటము.
139

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన . పుష్పము
ఈ మనస్సు ఒక మదించిన ఏనుగులాగా "శబ్దము - స్పర్శ - రూపము - రసము - గంధము” అనబడే ప్రపంచము (The Combination
of Subtre’5’) (లేక) ఇంద్రియ విషయారణ్యములో సంచారాలు చేస్తోంది.
ఈ జీవునకు అల్ప సమాచారాలు - అసంఖ్యాక వేదనలు తెచ్చి పెడుతోంది.
అటువంటి మనస్సును మునుముందుగా బంధించాలి.

అధ్యాయము–45.) మనో నిగ్రహము

|బ్రాహ్మణుడు :“మనస్సును బంధించటము” - అంటే?
గొల్లభామ : మనస్సును (లేక) మననము అనే స్వభావము (లేక)
అలవాటును ఇంద్రియ/ దృశ్యవిషయముల నుండి వెనుకకు మరల్చాలి.
“ఒక విషయము ఆ తరువాత మరొక విషయము” ఈ విధంగా
అనుక్షణికంగా చంచలమును పొందుతున్న మనస్సును కదలకుండా
బంధించాలి. అత్యంత మెళుకువతో, ’శ్రద్ధ’తో మనస్సును నిశ్చలము -
నిర్విషయము చేయకపోతే అది ఎన్నటికీ సుషుమ్నానాడి యొక్క
ఊర్ధ్వస్థానమగు బ్రహ్మనాడిలో వినబడే ’నాద బ్రహ్మము’ విననీయదు.
అటువైపు ధ్యాసను వెళ్ళనీయదు.
గాలివీస్తూ ఉంటే దీపము చంచలము పొందుతూ ఉంటుంది కదా!
అప్పుడేమి చేస్తాము? గాలి తీవ్రత దీపమును తాకకుండా గది తలుపులను
- కిటికీలను మూసివేస్తాము కదా!
బ్రాహ్మణుడు : అవును! గాలిలో దీపం వంటిదే ఈ మనస్సు. మరి మనో
చాంచల్యమును నిరోధించటము ఎట్లా? మనోగజాన్ని సంసారారణ్యములో
పిచ్చిపిచ్చి పరుగులు తీయకుండా కట్టి ఉంచటం ఏ విధంగా?
గొల్లభామ : అయ్యా! ఈ ప్రపంచంలో ఏ విషయములోనైనా సరే… ఒకానొక
ప్రావీణ్యత సంపాదించుకోవాలంటే ఏమి చేయాలి? ఓర్పు-నేర్పుతో కూడిన
అభ్యాసమే శరణ్యము. ఉత్తమమైన సాధన - ధారణచేతనే కదా తమరు అన
దళంగా వేదమంత్రాలు - వేదనాదము మాకందరికి వినిపించగలుగు
చున్నారు !
దైనందికమైన అభ్యాసము చేతనే నేను కూడా ఈ మూడు పాలు
141

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన వ్యాఖ్యాన - పుష్పము
తలపై ధరించి దూరదూర గ్రామాల - పెరుగు - వెన్న పాత్రలను విధులలో
వేగంగా నడుస్తూ మా గోపబాలక వృత్తిని నిర్వర్తించగలుగుచున్నాను!
అట్లాగే……
ఓర్పు నేర్పులతో కూడిన అభ్యాసముచేత, ధారణాయోగము చేత
చేత | భావావేశపరంపరలను ఏకాగ్రతయొక్క అభ్యాసము తప్పక జయించవచ్చు!
“అభ్యాసేనతు, కాంతేయ! వైరాగ్యేనచ గుహ్యతే!“
అని గీతా
గోవిందుడు మనందరికీ గుర్తుచేయటం లేదా?
(1) ధారణ
(2) విచారణ
(3) వివేచన
మనస్సు అనే ఏనుగును…..,
జప తపము - అవతార మహిమల పఠణము నామ
సంకీర్తనము ఇత్యాది కార్యక్రమముల సహాయంతో ధ్యాసను పవిత్రం
చేసుకొనుచుండగా రూపుదిద్దుకోగల ‘ధారణయోగము’ అనే త్రాటితో….,
సద్గురువులు బోధించే “తత్ త్వమ్ అసి” అనే అర్థాన్ని నిర్ద్వంద్వ
ముగా ఎలుగెత్తి చెప్పే ‘తత్యార్థవాక్యము’ అనే అంకుశముతో…..
“దృశ్యరూపభావన - దృశ్యావేశము - దృశ్యతాదాప్యము” అనే
మస్తకముపై పొడుస్తూ….,
నిశ్చలజ్ఞానము - సదాశివజ్ఞానము (మాయలో ఉన్నా - మాయా
తీతుడైనా జీవుని సహజరూపమే పరమశివత్వమే ) - అనే జ్ఞానముబుద్ధిత్రాడుతో
క్రమంగా ఈ ’అ ’మనస్సుఏనుగును ‘కేవల సాక్షిత్వము’ అనే కట్టుకొయ్య దగ్గరకు తీసుకొనిపోవాలి.
క్రమంగా ఈ మనోగజమునకు తాను నటించేటప్పుడు
ఒక నటుడు 142

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పాత్ర పుష్పము యొక్క అలంకారాలకు - స్వభావాలకు తన చెదరనీ కేవల సాక్షిగానే - సాక్షిత్వమును ఉంటున్నట్లుగా
అభ్యసింపజేయాలి.
“నేను మనస్సుకు ఆవల ఆలోచన - ఆలోచనల మధ్య ఉంటున్నట్టి ఏర్పడి మనో 2 తీతమైన అఖండ - శాశ్వత - ఆనందరూపుడనే కదా!
ఈ దృశ్యమునకు అప్రమేయుడనే కదా!….. అనే అమనస్కము
సహాయంతో…..,
‘పరబ్రహ్మతత్వము’ అనే ఆహారమును ఈ మనస్సు అనే ఏనుగు
స్వీకరించునట్లు చేయాలి.
“మట్టితో తయారైన అనేక మట్టి బొమ్మలలో ఆకారాలు - కథా విశేషాలు
సత్యమా? కాదు. ”మృత్తికేవ సత్యమ్”. మట్టియే సత్యము! అట్లాగే “ఈ
కళ్ళకు కనబడే నామ - రూపాత్మకమైనదంతా సర్వాత్మకమగు పరబ్రహ్మ
తత్వమే!” అనే సుధా (తేనె - అమృతము) జలముతో మనోగజము యొక్క
దాహమును తీర్చాలి. మనస్సు తో అనుక్షణికంగా - అన్ని వేళల - అన్ని
సందర్భములందు “ఇదంతా పరమాత్మయొక్క ప్రత్యక్ష రూప విశేషమే”…
అనే ఎరుకను మనో గజమునకు నేర్పాలి.
ఆపై ఇక ఈ జీవుడు…, సర్వాత్మకుడై, ఇహస్వరూపాతీతుడై,
పరస్వరూపుడై, “జాగ్రత్-స్వప్న-సుషుప్తులకు కేవలీద్రష్ట స్వరూపుడై, 14లోక
విశేషాలకు కేవలసాక్షి”…. అనే జ్యోతి స్వరూపుడై వెలుగొందాలి.

అధ్యాయము–46.) ఆత్మ యజ్ఞోపాసన - ఆవస్యకత
ఓ అయ్యవారూ! అడలెండడ
అటువంటి ఆత్మానుభూతికి మనస్సును సంసిద్ధము చేసే ప్రయత్నము
చేయాలా? అఖర్లేదా? అదే ఆత్మయజ్ఞము కదా!
అటువంటి ’ఆత్మయజ్ఞము’ను ఏమరిచి
ఏవేవో కొన్ని వస్తు సముదాయములను సంపాదించి తెచ్చి ఒకచోటికి జేర్చి
"సాత్వికమూగ జీవి యగు ఒక మేకపోతు యొక్క నవనాడులను మూయు
టము”తో ప్రారంభించి, కొన్ని వస్తువులను అగ్నిలో వ్రేల్చి, కొన్ని కార్యక్ర
143
: అధ్యయన వ్యాఖ్యాన - పుష్పము - గొల్లకలాపము ఆత్మయజ్ఞము చేయకుండా “మేము
హరి”ని మననం ”సర్వాత్మకుడగు మముల నిర్వర్తిస్తూ సరిసమానమౌతుందా’ఆత్మ సాక్షాత్కారము’తో , చెప్పండినంద స్వరూపమగు ?
మనస్సును నిలువరించటము ఎట్లాగో యోచించక…
- చేతగాక……,
మనస్సును నిరోధించటము రూపుదిద్దుకుంటున్న దృశ్యతాదాత్మ్యమును, • క్షణక్షణం సంకల్ప
జయించివేయాలో గమనించు…. వికల్పములను ఎట్లా -
ఏవేవో కొన్ని పండిత సంజ్ఞ కలిగిన దుస్తులు ధరించి కొన్ని కొన్ని రోజులు
కొన్ని యజ్ఞ కార్యక్రమములు నిర్వర్తించినంత మాత్రముచేత
? లేదే!
- భేదదృష్టి తొలగుతాయాసంసారజాడ్యము అందుకే అవన్నీ కూడా సర్వము ఆత్మతత్వముగా సందర్శించే ప్రయత్నంలో
అవుతూ ఉండాలి. అవి ఆత్మతృష్టిని ప్రస్ఫుటం చేసుకొనే విభాగం -
ప్రయత్నంగా వేదాంగాలు ఉద్దేశ్యిస్తున్నాయనునది ఉపనిషతృదయం
కదయ్యా!
కలిగి ఆత్మ విజ్ఞాన దృష్టి - సర్వాత్మకమైన భావనలను ఆశయంగా యజ్ఞము నిర్వర్తించేవారే…. నిజమైన సోమయాజులు! యజ్ఞకోవిదులు!
వేదవిదులు! విప్రులు! ….కదా!
స్వామీ మరొక్కసారి సమీక్షిస్తూ గుర్తు చేస్తున్నాను.
ఇడ-పింగళ నాడుల మధ్య
తెంపులేని శక్తిస్రవంతివలె ఊర్ధ్వంగా ప్రవహిస్తున్న -
‘సుషుమ్నానాడి’ ని గమనించి……
అద్దానితో ధ్యాసను మమేకము చేస్తూ…., ●
- ఊర్ధ్వముఖముగా సహస్రారాన్ని తాకి ఉంటున్నట్టి బ్రహ్మరంధ్రాన్ని
(లేక) బ్రహ్మబిలాన్ని సమీపించాలి.
- ఆ బ్రహ్మబిలములోనే ! సర్వలోకాలు ఉన్నట్లు గమనించాలి.
వీక్షించాలిఅట్టి బ్రహ్మాండాలకు ఆధారమైన స్వకీయ బ్రహ్మత్యాన్ని నిశ్శబ్ద ’ఓంకారముఅనే ’ అనబడే ’ అనుక్షణికమైన ఘంటానాదము144

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
శబ్దములో - మంచుగడ్డను చల్లని నీటిలో వేసి కరిగించునట్లు, ప్పుబొమ్మను ఉ సముద్రజలంలో లయింపజేసినట్లు - ఈ లౌకిక
మనస్సును లయింపజేయాలి.
లౌకికాన్ని పారలౌకికములో కరిగించి లౌకికమును (World related avocations) ‘రహితము’ చేసివేయాలి!
బ్రహ్మమే తానై “బ్రహ్మైవ - న బ్రహ్మవిత్“ - గా ప్రకాశించాలి.
అటువంటి “బ్రహ్మమే నేను కదా!” అను రూపమైనట్టి రాజాధిరాజ
త్వమును అధిరోహించి ఇక స్వదేహముతో సహా సకల దేహములను,
ఇంద్రియ - ఇంద్రియ విషయములను మౌనముగా, సాక్షిగా, ఆనందంగా,
అతీతంగా, అప్రమేయంగా - కథచదివే పాఠకునిలాగా - నాటకం చూచే
ప్రేక్షకునిలాగా అతీతంగా చూస్తూ ఉండటమును అభ్యాసం చేయాలి. నిద్ర
లేచి అరచేతులను చూచుకుంటున్నట్లు ఈ దృశ్యమును చూస్తూ ఉండాలి.
”ఆహా! ఈ ఇంద్రియములకు అనుభూతమయ్యేదంతా కూడా
మనోదర్పణ ప్రతిబింబదృశ్యమే కదా! ఈ కనబడేదంతా కూచిపూడికి
వేంచేసిన బాలత్రిపురసుందరీ సహిత శ్రీ రామలింగేశ్వరస్వామి యొక్క
ప్రదర్శనా చమత్కారమే కదా!” అనే శివతత్యజ్ఞానము (సర్వమ్ తత్ శివమేవ
- ఇతి జ్ఞానమును) పునికి పుచ్చుకోవాలి.
ఓ విప్రవర్యా! ఇదియే “ఆత్మయజ్ఞము”! అటువంటి ఆత్మయజ్ఞ
మును ఎన్నడూ, ఏస్థితిలో ఉన్నప్పటికీ ఏమరువకూడదు కదా!
అందుచేత…..,
ఆత్మయజ్ఞమును ఏమరిచి కర్మవ్యవహారపూరితమైన యజ్ఞవిధి -
విధానములు మాత్రమే మనస్సులో నింపుకోమని యజ్ఞశాస్త్రము యొక్క
ముఖ్యోద్దేశ్యము కాదని నాకు అనిపిస్తోంది! కేవలము యజ్ఞ విధి- విధాన
ములను ఎరిగినంత మాత్రము చేత ఈశ్వరుడు చిక్కడు.
“సర్వము - సర్వులు బ్రహ్మమే ! వేదవేదాంత శాస్త్రముల
అంత్యతికమైన ఉద్దేశ్యము ఇదే" అను భావన చేత, అవగాహన చేత
యజ్ఞ కర్మతో సహ సర్వకర్మలు పవిత్రమౌతాయి. అమృత మాధుర్యమును
సంతరించుకుంటాయి. ఈశ్వరుడు చేతికందుతాడు.
145

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన వ్యాఖ్యాన - పుష్పము
అంతేకానీ…..,
సాంసారిక దృష్టులతో భేదభావనలను పరిపోషించుకుంటూ ఉంటే | లాభమేముంటుంది? "ఈశ్వర: సర్వభూతానామ్ హృద్దేశ్, అర్జున! తిష్ఠతి అనే అవతారమూర్తి వాక్యము అనుభవానికి రాదు కదా! గా |
సర్వజనుల పట్ల - జీవుల పట్ల ప్రేమభావన పెంపొందించుకోవాలి! | అదియే కదా, వాత్సల్య భక్తి! ఉత్తమమైన - ప్రేమపూరితమైన ధ్యాసచే చేతనే కదాభక్తి ఈ ప్రవృద్ధం అగుచున్నది. ధ్యాస …. దృశ్యము జీవునకు
అనుభవము - అనుభూతము అగుచున్నది !
అటువంటి ధ్యాసను “దృశ్యరహితము - జగద్రహితము” చేస్తూ
| క్రమంగా సుషుమ్నానాడి యొక్క ఊర్ధ్వస్థానానికి అభ్యాస వైరాగ్యముల
మనలో ఎవ్వరైనా ఎప్పుడైనా ఎక్కడైనా నడిపించవచ్చని మరల గుర్తు ద్వారా చేస్తున్నాను! సర్వతత్యాత్మకమగు బ్రహ్మరంధ్రములో జగత్
భావత్వమును
లయింపజేయాలని ఇంకొక్క సారి కూడా మనము గుర్తు చేసుకొనెదము
గాక!
బ్రహ్మభావనను పెంపొందించుకుంటూ బ్రహ్మమే మనమై వెలుగొందెదము
గాక!
అందుకు త్రోవ ఏమిటంటే….,
అనుభవజ్ఞులు మనకు చెప్పుచున్న (తత్త్యమ్, సో2 హమ్, జీవో
బ్రహ్మేతి నాపర :- ఇత్యాది) తత్యార్థ వాక్యాల విచారణ చేస్తూ జగత్తును
భగవత్ భావనతో చూడటమే! ఆత్మశాస్త్ర పాఠ్యాంశాలు శ్రద్ధగా
హృదయస్థం చేసుకుంటూ ఉండటమే! చిత్తములోని మలిన భావాలను
| తొలగించుకోవటమే! ఇడ-పింగళ ఆశ్రయించే నాడులమధ్య సుషుమ్నానాడిని ‘అంతరోయోగసాధన’ అభ్యసించుచూ ఉండటమే!

అధ్యాయము–47.) ఆత్మయజ్ఞమహిమ

గురించి
| బ్రాహ్మణుడు : ఏదీ! మరొక్కసారి మహిమ యొక్క ఆత్మయజ్ఞము నీవు చెప్పినదంతా సమీక్షించు! విందాము!
146

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము - :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
- పరబ్రహ్మతత్త్యము పరబ్రహ్మము అందిపుచ్చుకోవటానికై
యజ్ఞములు చేస్తేనో….,
అపరిమిత ద్రవ్యము దానము చేస్తేనో….,
శతాధికంగా క్రతువులు నిర్వర్తిస్తేనో..
గంగ - యమున - సరస్వతి ఇత్యాది పుణ్యనదులలో స్నానాలు -
చేస్తేనో……
కాశి - ప్రయాగ ఇత్యాది పుణ్యక్షేత్రాలు దర్శించినంత మాత్రము
చేతనో…,
నాలుగు వేదములు పారాయణం చేయటంతో పరిమితమైతేనో…,
తర్కము - వ్యాకరణము - మీమాంస ఇత్యాది షట్ శాస్త్రములలో
పాండిత్యము సంపాదించుకొన్నంత మాత్రంగానో, ఆయా పండి
తులను వాదనతో జయించే పాండిత్యము, పుణికి పుచ్చుకోవటం
చేతనో….,
ఒంటి పాదముపై నిఠారుగా నిలబడి రోజుల తరబడి తపస్సు
చేసినంత మాత్రము చేతనో….,
నోరు బిగించి ‘షణ్ముఖి’ మొదలైన ముద్రలు
ముక్కు - -
చేబడితేనో….
‘వాయు స్థంభన’చే కడుపునిండా గాలిని నింపి, నిలిపి ఉంచితేనో..,
“ఇవన్నీ సరిపోవు” అని అనవచ్చునేమో కూడా! మరి? అవన్నీ సాధ్యము
! సాధనారూపములు వైపుగా ప్రయాణించటానికి వినటము (1) సద్గురుబోధను భక్తి. (2) ఈశ్వరునిపట్ల నిశ్చలమైన కళ్ళమూతలెందుకు” అనే
(3) “కనబడేదంతా అదే అయిఉండగా అంతిమ సాక్షాత్కారానికి కావాలసిన సుషుమ్నానాడియోగము.
వరకు అనుభూతమయ్యే (4) సర్వము పరబ్రహ్మముగా . కొనసాగించటముప్రయత్నములు అదే “సర్వము
అనుకుంటూ - అనుకుంటూ ఉంటే దానంతట |బ్రహ్మమే” అని అనిపించగలదని పెద్దలచే చెప్పబడుతోంది కదా!
147

.. అధ్యయి.. ) - గొల్లకలాపము “ పుష్పము
ఆత్మయజ్ఞము మార్గాలు! ఈశ్వర భక్తి లేకుంటే
బ్రహ్మము ముఖ్యమైన ఇవియేకదా ! చిక్కదయ్యా’ అనే శబ్దానికి ఇప్పుడు ’బ్రాహ్మణుడు: ఓ పడతీ! అర్థమేమిటో
| బ్రాహ్మణుడు . వివరించుకూడా ఇంకొక్కసారి తానై ప్రకాశించుట
గొల్లభామ : ”బ్రహ్మమును ఎరుగుట + బ్రహ్మమే ఎవరిలో తారసబడతాయో, వారే ‘బ్రాహ్మణులు| ఈ రెండు లక్షణములు ’|
కదా, విప్రవర్యా!
అని చెప్పబడుచున్నారు ” ఎరగటము? : "బ్రహ్మమును అంటేబ్రాహ్మణుడు గొల్లభామ :
అరణి - చిత్రకోలలను రెండు చేతులతో పట్టి ఒరిపిడి చేసి
అగ్నిని
- ? ఊహూ!
పుట్టించటమాతేవటమా?
పశువును (మేకపోతును) బంధించి -
ఆ మేకపోతు యొక్క యామిషమును (కండను - క్రొవ్వు -
మాంసములను) అగ్నిలో వ్రేల్చటమా? హెూమము చేయటమా?
కాదు - కాదు.
అగ్నిగుండము చుట్టూ రకరకాల ఆకారములు - తళుకు - బెళు
కులు గల ఇత్తడి - రాగి - పంచలోహ పాత్రలను ఒకటి తరువాత
మరొకటి - ఒకదానిపై మరొకటి చమత్కారంగా అమర్చటమా?
ఆ పాత్రలకు రంగు రంగుల పూదండలను అలంకరించటమా?
కానే కాదు! లేదు!
గొప్ప - గొప్ప సూక్త వాక్యములను, స్తోత్రపాఠములను, వర్ణనా
చమత్కృతులను పెద్ద గొంతుకలతో కొందరు ఎలుగెత్తి ఉ
చ్ఛరించటమా? కాదు!
లేక… శాస్త్రములలో వర్ణించినట్టి అంతర్వేది - శ్రీపీఠము ఇత్యాది
వన్నె వన్నె వేదికలను - ముగ్గులను తీర్చిదిద్దటమా? లేదు!
- గోధుమలు - శనగలు - మినుగులు - కందులు కందులు - - పెసలు పెసలు దర్భలుసిద్ధము ఇటువంటి హెూమద్రవ్యములను తెచ్చి చేయటమా? 6937 అదీ కాదు!
148

యజ్ఞము - గొల్ల కలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
యూపస్థంభాన్ని అడవిలో నుంచి సంపాదించి తెచ్చి, ఒకచోట పాతి,
మేకపోతును కట్టి అద్దాని నవ నాడులు మూయటమా? ఊహూ!
ఆయా భౌతిక వస్తువులతో టువంటి చేసే యజ్ఞము - “మనో - బుద్ధి -
త - అహంకారములు, వాటి వాటి ప్రత్యక్ష - పరోక్ష కార్యవ్యవహారములతో
హా సర్వము సర్వదా ఏకబ్రహ్మమే!”- అనే పరబ్రహ్మ - పరతత్వ
బాహ్మణత్వమును సిద్ధింపజేయగలవా? లేదు. అయితే ఏం ?
రబ్రహ్మతత్త్యమే ఆశయముగా కలిగి యజ్ఞములు నిర్వర్తించే వారికి
అది యజ్ఞఫలంగా తప్పక సిద్ధించగలదు !
బ్రాహ్మణుడు : బ్రాహ్మీ స్థితి (లేక) బ్రాహ్మణత్వము మరెట్లా సిద్ధిస్తుందని
ఉద్దేశ్యము - గొల్లభామా! ఏదీ? మరల మరొక్కసారి చెప్పు!
గొల్లభామ : అదే మనవి చేస్తున్నాను మహాత్మా! ఈ ఇంద్రియాలను గమనిం
చండి! “వారు అటువంటి వారు! వీరు ఇటువంటి వారు”… అని మననము
చేస్తూ ఇవి దృశ్య సమాచార సంబంధమైన భేదదృష్టి వైపుగానే క్షణ క్షణం
పరుగులు తీస్తున్నాయే! వీటి పరుగులను, విషయములపై వ్రాలటమును
కొంచము గమనించవద్దా మహనీయా!
ఇప్పుడు…..,
ఆశలు - అభిప్రాయమ రుములు సాంసారికమైన ఈ ఇంద్రియములను ఈ !
నెమ్మది నెమ్మదిగా వెనుకకు మరల్చాలి సుమా- ఆవేశకావేశములనుండి , బుద్ధా ధృతి గృహీతయా !
శ్లో॥ శనై: శనై: ఉపరతమ్మన: కృత్వా న కించిదపి చింతయేత్ II
ఆత్మసంస్థమ్ అని గీతావాక్యము కదా!
శ్రవణము చేయటా
ఈ చెవులను సద్గురువు చెప్పే ఆత్మతత్యాన్ని ! మరల - మరల నియమించాలినికి, ఆకళింపు చేసుకోవటానికి “యోగ: సన్యస్త కర్మాణాం, జ్ఞానస్సంఛిన్న సంశయ:” అని
శ్రీకృష్ణస్వామి చెప్పినట్లుగా.., స్వకీయ సహజ స్వరూపమగు ఆత్మను
149
: అధ్యయన వ్యాఖ్యాన పుష్పము
ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము నుండి విభాగించాలిస్వభావము ! విడదీయాలి/ సందర్భసంబంధమైనజీవాత్మ ! గల స్వరూపము పట్ల అనుమానాలనుసచ్చిదానంద | స్వస్వరూపమగు ,
క్రమక్రమంగా జయిస్తూ , దురభిప్రాయములను - త్యజిస్తూ | అల్పభావనలనురావాలి!
“శమము - విచారణ - సత్సంగము - సంతోషము" అగు సాధన
–
చతుష్టయముతో మెల్లమెల్లగా శత్రువుల కూటమి అగు కామ .
క్రోధ - లోభ - మోహ - మద - మాత్సర్యములను మొదలంటా
పెకలించి పారవేస్తూ రావాలి.
“మమాత్మా సర్వభూతాత్మా!” నేను సర్వాత్మకుడను! సర్వమునకు
పరమైయున్న పరబ్రహ్మమును - అను ఆస్వాదనను ప్రవృద్దం
చేసుకుంటూ క్రమంగా అద్దానిని స్వాభావికము - అనుక్షణికము
చేసుకోవాలి!
స్వామీ! స్వామీ! ఏమీ అనుకోకండేం! ఇంకొక్కసారి మనవి చేస్తున్నాను.
అరణిలో అగ్నిని పుట్టించటము,
ఎంతో వ్యయ - ప్రయాసలకు ఓర్చి, ఎంతో ధనమును వెచ్చించి
గొప్ప అలంకారాలుండే యజ్ఞశాలను నిర్మించటము.
ఇటువంటి వ్యవహారములు తెలుసుకొని నిర్వర్తించినంత మాత్రంచేత
బ్రహ్మము తెలియవస్తుందా, స్వయమాత్మానంద స్వరూపా?
ఓ భూసురోత్తమా! ఈ భూమిపై సంచరించే దేవతా! స్వామీ!
అంతు లేకుండా కామ్యకర్మలు నిర్వర్తించటము,
ధనము పట్ల ధ్యాసనులోభము అంటాం కదా! అది ఆశయంగా
కలిగి ఉండటము.
.. ఇవి అజ్ఞానమునకు ……. వేరైనవా? కావు. అజ్ఞానమునకు అంతర్విభాగమే
కాదా చెప్పండి! అవన్నీ అజ్ఞానమును తొలగించకపోగా, ప్రవృద్ధము
| చేస్తాయేమో కదా! అర్ధరాత్రి కటిక చీకటిలో ఉన్నవాడు కారుమేఘాలను
కదా!
చీకటి తొలగాలంటే దీపమును వెలిగించాలి.
150
ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన అజ్ఞానము పుష్పము
తొలగాలంటే ఆత్మజ్ఞానమొక్కటే - రామాయణ మార్గమని భాగవతాది భారత పురాణాలలో ప్రవచించబడలేదుఎన్ని చోట్ల ? చెప్పండి!
అందుచేత మహనీయా! “కర్మ కంటే జ్ఞానము గొప్పది!“ అని ఒప్పుకోకతప్పదుమనము ! “జ్ఞానాదైవతు కైవల్యమ్…… అని ఉపనిషత్ వాక్యము
కదా!
బాహ్మణుడు : మరి వేదవాఙ్మయము కర్మ కాండను ప్రశస్తంగా ఎందుకు
ప్రతిపాదిస్తోంది? సూచిస్తోంది! వేదమాత యొక్క హృదయమేమిటి?
ఉద్దేశ్యమేమిటి? చెప్పు!
గొల్లభామ : ”కర్మ జ్ఞానము సంపాదించటానికి సాధనము వంటిది. । లేక,
అజ్ఞానము తొలగించుకోవటానికి ఉపకరణము వంటిది” అనునదే కర్మ
విభాగము యొక్క ముఖ్యోద్దేశ్యము - అని పెద్దల అభిప్రాయము కదా
మహాత్మా !
బ్రాహ్మణుడు : ఓ నీరజాక్షీ!
“కర్మ అజ్ఞానమునకు విరోధి కాదు. లేక, కర్మ మాయ యొక్క
అంతర్గతమే!
కేవలము కర్మ మాత్రమే అజ్ఞానమును తొలగించలేదు!“
04
అనునది నేనూ ఒప్పుకుంటున్నాను. ఈ విషయం వేదాంగాలైనట్టి సంహిత
- బ్రాహ్మణములు కర్మ విధానములను ఒకవైపు చెప్పుచునే - మరొకవైపు
జ్ఞాన ప్రాసస్త్యమును గుర్తు చేస్తూనే ఉన్నాయని కూడా మేము
గమనిస్తున్నాము. ఈ విషయము కర్మకాండను బోధించిన మా గురువులు
మాకు ఆప్తవాక్యముగా చెప్పుతూ వస్తున్నదే!
| వేదాంత శాస్త్రము కూడా ”జ్ఞానస్యకారణమ్ కర్మ” - జ్ఞానమునకు కర్మయే
కారణముగా ఏర్పడినదై యున్నది…. అని చెప్పుతోంది. అంతేగానీ కర్మలను
ఖండించటము లేదు!
- ఈ జీవుడు కర్మను వదలరాదు.
151
: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
- గొల్లకలాపము ఆత్మయజ్ఞము నిర్వర్తించాలి.
కర్మను జ్ఞానమే ఆశయముగా ఉంచుకొని అయితే ! కర్మ కొరకు కాదుఅంతేగానీ కర్మ విషయానికి వద్దాము. కాబట్టి ఇప్పుడు మరొక ముఖ్య
ఎట్లా?
కర్మ జ్ఞానముగా పరిణమించటము జీవుడు వదలవలసిన | గొల్లభామ : అవును మహాత్మా! కర్మను పనిలేదు.
వదలకూడదు. వదలలేడు. దేహమున్నంత వరకు ఈ జీవుడు ఏదో ఒక
కర్మను నిర్వర్తించక తప్పదు. తప్పించుకోవటము అసాధ్యము. కర్మను
పూర్తిగా మానేస్తే ఇక ఈ దేహపంజరమే నిలవదు. నేలకూలుతుంది.
iplinepl నహి కశ్చిత్ క్షణమపి | జాతు తిష్టతి అకర్మకృత్ II
శరీర యాత్రాపి చే చే నప్రసిద్ధ్యేత్ అకర్మణ: ॥
అని గీతాచార్యుల వారు సిద్ధాంతీకరించారు కదా! ఇక మనము కాదనే
ప్రసక్తి ఎక్కడున్నది? ఒకవేళ్ల కర్మ చేయము అనుకుని ఊరుకున్నామో,
ఇకప్పుడు కర్మదేవతలే మన చేత తమపని బలవంతంగా
చేయించుకుంటారు కదా!.
అందుచేత, ఇక ఇప్పుడు మనమందరము చేస్తున్న -మనకు
నియతమైన మన మన లౌకిక యజ్ఞ సంబంధమైన కర్మలను ఎలాఉపాసనగా
మలచుకోవాలో…మనము మరొక్కసారి గుర్తు చేసుకుందాము విప్రవర్యా!
ఈశ్వరార్పణ బుద్ధితో,
సహజీవులకు సానుకూల్యత - కలిగించే విధంగా, లోకకళ్యాణమే మన ముఖ్యోద్దేశ్యముగా,
ఉపాసనా భావనతో -
మనము నిర్వర్తిస్తూ ఉన్నామనుకోండి! గొల్లగా నేను చేస్తున్న పనులను
విప్రుడుగా మీరు నిర్వర్తించుచున్న యజ్ఞ- -యాగ సృష్టికర్తయగు - వ్రతాది ధర్మనిరతిని
ఆ పరమాత్మను ( భావించామనుకోండిపూజించే పూజా పుష్పాలుగా
…., అప్పుడు, కర్తలమగు మనకు మనము నిర్వర్తిస్తున్న
ద్ధిలేని ఆచారమది ఏల? భాండ శుద్దిలేని పాకమేల? చిత్త శుద్ధి
152

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన వ్యాఖ్యాన - పుష్పము
) ? (వేమనపూజలేలయాచిత్తము శుద్ధి పొందుతూ ఉంటే… క్రమంగా వివేకము వికశించనా
లభిస్తుంది. చిత్తశుద్ధితో ఏర్పడే వివేకము సహాయముగా ప్రక్కనే
దాంతవాక్యాల అర్థపరిశీలనపట్ల అభిరుచి
ఉన్నప్పుడు ఎపుదిద్దుకుంటూ ఉంటుంది. ఆ అభిరుచి జ్ఞానమహావాక్యములను
చేసుకొనే ఉత్సాహమును పెంపొందింపజేయనారంభిస్తుంది.
అర్థము ఉత్సాహం - సాహసం - ధైర్యమ్ బుద్ధి: - శక్తి: - పరాక్రమః |
షడైతే యత్ర తిష్టంతి తత్ర దేవో2పి తిష్టతి ||
మహనీయ ప్రవచనము కదా!
అనునది సహాయముతో నిర్మలత్వము - సునిశితత్వము సంతరించు
కర్మల కున్న ఉత్సాహ పూరితమైన బుద్ధిచే రూపుదిద్దుకునే నిర్మలమైన చిత్తము
ఆప్తులగు మహనీయులు పలికే వేదాంత వాక్యముల అర్థాన్ని - పరమార్థాన్ని
రుచికరమైన పదార్థము వలె -
ఉద్దేశ్యాలను, - ఆకలిగొన్నవాడు - శ్రద్ధ, సూక్ష్మమైన వేదాంత
. అనగా, గురువాక్యాలపట్ల స్వీకరించగలుగుతోందిచేసుకోవటము
- మననము చేయటము - ఆకళింపు ప్రవచనాలు వినటము జరుగుతోంది.
సామీప్యము.
(1) సద్గురు వివేచన పూర్వకమైన బుద్ధి.
(2) కర్మలను నిర్వర్తించేవారికే ప్రసాద
ఈ రెండు భగవత్ సమర్పితంగా సులువైన మార్గమై
. సద్గురుబోధ ఆత్మజ్ఞానమునకు రూపంగా ప్రాప్తిస్తున్నాయిదారిచూపుతోంది!
వికసించనా
పుష్పము అంతరంగములో క్రమంగా ఆత్మజ్ఞాన ఉంటే, ఇక ఆపై
సౌరభము హృదయలో వ్యాపిస్తూ రంభిస్తోంది! ఆత్మజ్ఞాన సమగ్రమై విస్తారమై, బుద్ది మరింతగా సునిశితమై, మహోన్నతమై క్రమ క్రమంగా “సర్వము మమాత్మ స్వరూపమే!” అను ఆస్వాదనను,
అనునిత్య- ఆత్మసుఖమును సిద్ధింపజేయటం ప్రారంభిస్తోంది! ’
- సర్వమూ శివతత్యమే |
153

|
విష్ణుమయమే ఇదంతా - అనుభవానికి క్రమంగా పురాణ వాక్యాలు వస్తున్నాయి| అనే భాగవత . అదియే
. ఆత్మయజ్ఞముఅంతరంగములో యజ్ఞము రంగరించుకొన్న | వారే
కదా! వారిపట్ల “ముక్తి - మోక్షము - జన్మరాహిత్యము | బ్రాహ్మణులు ”…. - ఇత్యాది | ఆత్మసాక్షాత్కారము - బ్రహ్మానుభూతిశబ్దముల అర్థము
అనే “మానవుడై పుట్టటము మహత్తరమైన సదవకాశమును
పరచుకోవటము“ ….. అనగా, అటువంటి | సద్వినియోగ ఆత్మయజ్ఞమును! | కదా మహనీయాదైనందికంగా అభ్యసించటమే ఈ విధంగా “కర్మ సాక్షాత్ మోక్ష స్వరూపము కాకపోయినప్పటికీ…
మోక్షమునకై, ఆత్మానందము కొరకై మార్గదర్శకము. పరంపరా
సాధనము”…. అని మనమందరము నిర్ద్వంద్వముగా ఒప్పుకోవలసిందే!
ఇక ఆత్మయజ్ఞమో! మోక్షస్వరూపమే!
అదంతా దృష్టిలో పెట్టుకొనే మీ వంటి మహనీయులు ”కర్మ
నిర్వర్తించండి. ఉత్తమమైన కర్మను ఆశ్రయించండి. వేదవిహితమైన - లోకళు
భకారకమైన కర్మ మిమ్ములను తప్పక ఉద్ధరిచగలదు"… అని మా వంటి
వారికి బోధించటం జరుగుతోంది.
ఒకానొకడు ఆకలిగా ఉన్నాడు. ఆ ఆకలి ఎట్లా తీరుతుంది.
ఆహారము తింటే కదా! ఆహారము ఎట్లా లభిస్తుంది!
భూమిని దున్నాలి.
విత్తులను నాటాలి. నారుబడి పోయాలి.
మడి కట్టాలి.
నీటితో తడపాలి.
ఆపై మొక్కలను నాటాలి. పెంచాలి.
పంటను రక్షించుకుంటూ ఉండాలి.
154

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
కుప్పకట్టాలి. కుప్ప కొట్టాలి.
- ధాన్యాన్ని ఇంటికి తేవాలి.
బియ్యము వండాలి.
-
"భూమిని దున్నితే ఆకలి తీరుతుందా?” అని ప్రశ్నిస్తే? తిరుతుంది. కానీ
మిగతావన్నీ నిర్వర్తిస్తేనే!
‘కర్మ నిర్వర్తించటము’ అనగా భూమిని చదును చేయటము వంటిది.
కర్మ సమర్పిత బుద్ధితో నిర్వర్తిస్తే, బుద్ధి వికశించి చిత్తము నిర్మలమై
మోక్షాపేక్ష వికసించగా… ఆత్మ సాక్షాత్కారము లభించకేంచేస్తుంది?
మరల సమీక్షిస్తున్నాను వినండి.
కాజాలదు.
కామ్య కర్మ మోక్షసాధనము .
నిష్కామ్య కర్మ పరంపరాసాధన. జ్ఞానసాధన- పరుస్తోంది.
జ్ఞానము ప్రజ్ఞను సునిశిత …, ఈ జీవుని
బ్రాహ్మీదృష్టిని ప్రసాదిస్తూజ్ఞానము విజ్ఞాన రూపమై . తీర్చిదిద్దుతోందిబ్రాహ్మణునిగా అనభూతమగుచుండగా
తనతో సహా సర్వము బ్రహ్మముగా ఈ జీవుని - పరిసమాప్తమై సర్వత్యాగ బుద్ధిచే ఆత్మయజ్ఞము ! తీర్చిదిద్దుతోందిపూర్ణానంద బ్రహ్మముగా
ఒకడు యజ్ఞ - యాగములను నిర్వర్తించటం చేత ‘సోమయాజి’
. అగుచున్నాడు. ఆత్మయజ్ఞముచే ఆత్మయజ్ఞపరిపూరిపూర్ణుడగుచున్నాడుఆత్మయజ్ఞము’ గురించి ఇంకొక్కసారి
ఇక మనము వర్ణించుచున్న ’….,
పునశ్చరణ చేసుకోవాలంటేవిషయముల నుండి (విషయ భావనల
(1) ఇంద్రియములను . నుండి) ఉపసంహరించుకోవటము(2) స్వకీయమైన మనోబుద్ధి - చిత్త - అహంకారములతో సహా
సర్వమును ఆత్మభావన యందు లయింజేయుటము. ఆత్మ
రూపముగా చూడటము.
155
: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
- గొల్లకలాపము ఆత్మయజ్ఞము స్వరూపుడు - సర్వ స్వరూపుడు సర్వాత్మతత్త్వ | జగత్ దృశ్యాన్ని లీలు (3) యొక్క లీలా విశేషంగా, అగు శ్రీరామలింగేశ్వరస్వామి వినోదంగా దర్శించటము.
ఉపకరణాల అవసరము లేకుండా“ఏ బాహ్య ,
| ఇటువంటి ఆత్మయజ్ఞమును బ్రహ్మసోమయాజి నిర్వర్తించే ’యొక్క ఉంటే… అక్కడ”… ఎక్కడ ఆనందము ఇట్టిది - అట్టిది అని చెప్పగలమా? “యతో వాచో నివర్తంతే
అప్రాప్య మనసా సహ”… వాక్కు - మనస్సు కూడా భాష్యము చెప్పలేవు -
అని వేదమాతయే మనకు చెప్పటము లేదా?
అట్టి ఆత్మయజ్ఞ ఫలమైనట్టి ఆత్మానందమే ఈ జీవుని ఆశయము
కావాలి! కర్మ సోమయాజిత్వము సరిపోదేమోనని నా ఉద్దేశ్యము.
బ్రాహ్మణుడు : ఓ నీరజాక్షీ! గొల్లభామా! ఉత్తమజ్ఞానీ! కర్మయోగీ!
‘ఆత్మయజ్ఞము’ గురించి నీవు చెప్పిన విశేషాలన్నీ వేదాంత శాస్త్ర సారము,
మహత్తరము. వేద హృదయ ప్రవచనము. బహు మాధుర్యము. శిరోధార్యము.
జ్ఞాన - విజ్ఞాన సంజ్ఞతము.
బాగు బాగు!
మన పూర్వీకులు ఆత్మయజ్ఞము గురించి చెప్పియే ఉన్నారు. అంతే
కాదు. వారు ఆత్మయజ్ఞమును కర్మయజ్ఞ విధాన కృతంగా కూడా వర్ణించి
చెప్పారు కదా!
ఇప్పటికే మనము చాలా సేపు సంభాషించుకున్నాము. సంతోషము.
ఈ రోజు చాలా మంచి రోజు. ఈ శ్రీరామలింగేశ్వరస్వామి
దేవాలయ ప్రాంగణంలో మన ఈ సత్సంగమహిమ యొక్క పరిమళము
అనేక మందికి చేరును గాక!
చివరిగా, యజ్ఞము యొక్క అంగములను ’ఉత్ప్రేక్షాలంకారము’గా
చెప్పుచూ ఆత్మయజ్ఞమును |
అభివర్ణించటము కూడా నీవు ఎరిగియే ఉన్నావని అనిపిస్తుంది. మనము / ఈ సత్సంగ ఇంకొక్క సందర్భాన్ని ముగిస్తూ 156

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము : అధ్యయన వ్యాఖ్యాన IM పుష్పము
ఉత్సాహంగా ఉన్నది. ఒకానొక వరుసలో ఆత్మయజ్ఞ వర్ణన చెప్పుతావా: (, తల్లీపాలు ! - పెరుగు గొల్లభామ - వెన్న - పాత్రలను విప్రవర్యాసర్దుకుంటూ! ఈ రోజు నాకు ) హే సుదినం. ! వేదజ్ఞులమగు మీవంటి మహనీయు
నితో ఈ కొంతసేపు ‘ఆత్మయజ్ఞము’ గురించి పెద్దల వద్ద మననము విన్నమాటలను చేయటం నా యొక్క పూర్వజన్మ సుకృతము. ఈ మహత్తరమైన
అవకాశము మీ దయ వల్లనే నాకు ప్రాప్తించిందని నేను భావిస్తున్నాను.
ఇదంతా మీ యొక్క సహృదయ వాత్సల్యమే!
తమ యొక్క - శ్రోతల యొక్క హృదయములను రంజింప
జేయటానికి, ఆహ్లాదము కొరకై ఆస్వాదనకై మన ఈ సంభాషణను ముగించే
సందర్భంలో కర్మయజ్ఞ అంగ- ఉపాంగ పూర్వకంగా ఆత్మయజ్ఞ విధిని
సంగ్రహంగా సమీక్షిస్తున్నాను. వినండి.
‘ఆత్మయజ్ఞము’ అనే రాచబాటలో ఆత్మయజ్ఞ సోమయాజి అయి
విహరిస్తూ…. “సర్వము శివమయముగా, శివాత్మకముగా, స్వస్వరూపాత్మ
కముగా సందర్శించాలనుకొనే ముముక్షువు ఏమి చేయాలి? చెప్పుతున్నాను.
(1) రాగరాహిత్యము :
మొట్టమొదటగా రూప - నామముల పట్ల, సంగతి - సందర్భము
- ప్రాపంచిక సంఘటనలు - వ్యవహార సంబంధముల పట్ల - “ఇవి నాకు
చెందినవి. వీటికి నేను చెందినవాడను. వారు అటువంటివారు. వీరు
. వారువారు పరాయివారు“….
వీళ్ళువీళ్ళు. మావారు
ఇటువంటివారు-
ఇటువంటి రూపమైన రాగమును నెమ్మదిగా - దృఢంగా త్యజిస్తూ రావాలి.’
(2) అభిలాషాత్యాజ్యము :
బాగుండు
రావాలి. ”అది అట్లా అయితే క్రమంగా అభిలాష త్యజిస్తూ అవదు కదా, కొంపతీసి! ఇది వస్తే బాగుకదా! అదేమో
కదా! ఇది ఇట్లా అన్న
! ఏది ఎప్పుడు ఏమౌతుందో ఏమో!“…
అవకపోతేనే బాగుఅట్లా “నా కలలో ఇల్లు
నిదురపోబోతూ . ! ఎవ్వడైనా, త్యజించటముఅభిలాషను కనబడాలి. అది గొప్ప కట్టడం అయి ఉండాలి. గుడిశ కాకూడదు”…. అని
"ఇది
ఈ స్వప్న సదృశ దృశ్యవ్యవహారంలో నిదురిస్తున్నాడా? అట్లాగే 157

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
| లభించాలి. అది ఉండకూడదు!“….. అను అభిలాష దేనికి?
(3) అసంగత్వము : అప్రమేయత్వము
”ఒక నటుడు తాను నటిస్తున్న పాత్ర యొక్క వస్త్రములుగానీ, ఆభరణములు గానీ, భార్య - పిల్లలు - స్నేహితులు ఇత్యాది సంబంధములు
గానీ - ఈ నాటకంలో నా పాత్రకు సంబంధించి ఉన్నాయి కాబట్టి నావే
నాకు సంబంధించినవే!” అని అనుకుంటాడా? అనుకోడు….. . అనుకో కుండానే తన పాత్రకు ఉచితమైన విధంగా నటిస్తాడు.
అట్లాగే…..,
‘ఆత్మయజ్ఞము’నకు ఉపక్రమించే యోగి “ఈ జన్మ - దేహ -
| తది తర సంబంధములు ఈ ఉపాధికి సంబంధించిన వాటివలె కనిపించవచ్చు గాక! కానీ ఇవి నావి కావు. నా సహజ స్వరూపము
జగన్నాటకములోని ఈ ‘జీవుడు’ అనే పాత్రకు సర్వదా వేరే!” అని గమనిస్తూ
అప్రమేయత్వము - అసంగత్వము వహించి ఉండటము
అభ్యసిస్తూ
ఉంటాడు. లోకానుకూలంగా జీవిస్తూ కూడా ఉంటాడు.
(4) దుర్విషయత్యాజ్యము :
ఇతరులను బాధించాలనో, కష్టపెట్టాలనో, ‘వారు శత్రువులు - వీరు
అప్రియులు’ అనో…, ఇత్యాది దుర్విషయములను తన మనస్సును
తాకకుండా చూచుకుంటూ ఉంటాడు. కొంచము - కొంచము దుర్భావములే
ఈ జీవునిపట్ల అభ్యాస వశంగా సంసారసముద్రము అవుతోంది కదా!
(5) రాజయోగాభ్యాసము :
ఈ మనస్సు ‘దృశ్యము సత్యమే’ అని భావించటము చాలా జన్మ లుగా అశ్రద్ధ - అవిచారణ పూర్వకంగా అభ్యసిస్తూ వస్తోంది. ఇప్పుడు
దృశ్యవ్యవహారముల పట్ల ఏర్పడే సంబంధములు దురభిప్రాయ పూర్వకమైన | నుండి ఉపశమింపజేయాలి||
. మరి మనస్సు తనంతట తానే విషయములతో అతీతత్వము - అప్రమేయత్వము పొందుతుందా? లేదు. అందుకే శాస్త్రము
లు యోగ - . భక్తి - జ్ఞాన సంబంధమైన అనేక సాధనలు సూచిస్తున్నాయి158

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
పూజ - ప్రాణాయామము | అట్టి - ధ్యానము అభ్యాసములే - వ్రతములు ‘రాజయోగము…. ఇటువంటి
’ అని చెప్పబడుచున్నాయియాగములు . యజ్ఞ కూడా - అట్టియోగములో అంతర్వివిభాగములే!
మనం ఒకానొక రాజయోగసాధన గురించి ఇంతకు ముందే
చెప్పుకున్నాము కదా స్వామీ!
బ్రాహ్మణుడు : ఏ రాజయోగము గురించి చెప్పుకున్నామో, మరొక్కసారి
ఇప్పుడు గుర్తుచేయి.
గొల్లభామ : మరల సంక్షిప్తముగా చెప్పుకుందాము. వినండి!
- ధ్యాసను ధ్యానము ద్వారా
దేహమునకు కుడి - ఎడమలుగా శక్తిరూపంగా ప్రవహిస్తున్న ఇడ
పింగళ నాడుల మధ్య గల “సుషుమ్నానాడి” లోనుండి
పయనింప జేస్తూ,
ఊర్ధ్వముఖంగా లోక దృశ్యాల చేరి, ! ఆ బ్రహ్మరంధ్రములోనే ‘బ్రహ్మరంధ్రము’ను దర్శిస్తూ…. బ్రహ్మనాదమును -
న్నీ బ్రహ్మమునకు అభేదముగా -
ఆస్వాదించటము.
బ్రహ్మగానమును వింటూ పెంపొందించుకొనె
. అటువంటి అభ్యాసమును ఇది రాజయోగాభ్యాసమురాజయోగా
సదాశివమ్“ అను మననమే దము గాక! “సర్వము సర్వదా గాక! గమనించెదము మూలమంత్రమని భ్యాసము యొక్క .
ఇంకా వినండి: వాస్తవతత్వావగాహన (6) దృశ్యము యొక్క భ్రమయే! గుణియే పరమాత్మ! సర్వులలోని
క్రమంగా “గుణములు - సర్వుల యొక్క - సర్వము యొక్క వాస్తవ స్వరూపము పరమాత్మయే!
కొంచముగా దృష్టిని కొంచము !”…. అనే పవిత్ర పరతత్వమే! పెంపొందించుకోవటమే ఆత్మయజ్ఞోపాసన(7) విరాగము : ”సర్వ వ్యవహారముల పట్లా అతీతత్వము వహిస్తూ దేనిపట్లా
159

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన వ్యాఖ్యాన పుష్పము
A రాగము లేకపోవటము”ను యోగి అభ్యసిస్తూ ఉంటాడు. విరాగమే
సంబంధం అవసరమగు మార్గము కదా!ఉన్నట్లు
ఆత్మసందర్శనమునకు (8) మహదాశయము :
శ్రమమ్ ప్రాప్యసి?“
”కిమ్ క్షుద్రాశయ ఫల్వలభ్రమణ సంజాత ? అని ఆది శంకరులవారు మనందరినీ ప్రశ్నించటములేదూ’ఎందుకు
మురికి గుంటలలో మునగాలనుకుంటారు? ఎదురుగా మంచినీటి
సరోవరము అయినట్టి ఆత్మతత్త్వజ్ఞానము - శివానందలహరి ఉండనే
ఉండగా?“ అని అన్నారు కదా! సర్వత్రా సర్వము పరమాత్మ యొక్క
ప్రత్యక్ష రూపముగా సందర్శించటమే భారతీయ తత్త్వశాస్త్రము యొక్క
ఉద్ధేశ్యము కదా!
’భారతీయ జ్ఞానము నందు రమించుటకు సంబంధించిన
● ‘నీవు’గా కనిపించేదంతా ‘తత్’ పరమాత్మ యొక్క తత్+త్వమ్
స్వరూపమే - బంగారు ఆభరణాలన్నీ బంగారమే
అయినట్లు!
శాస్త్రము పై సత్యాన్ని యుక్తి యుక్తంగా నిరూపించే శాస్త్రము.
అటువంటి ముఖ్యాశయము కలిగి ఉండటమే ఉచితము! సర్వ తదితర
లౌకిక - శాస్త్రీయ - యజ్ఞాది కర్మలన్నీ అందుకొరకే ఉద్దేశించబడునుగాక!
(9) సర్వత్రా సమదర్శనము :
“సమం సర్వేషు భూతేషు తిష్ఠంతం పరమేశ్వరమ్” కదా!
అని శాస్త్రవాక్యము.
యొక్క
”సర్వదా సర్వత్రా సర్వము సత్స్వరూపుడగు పరమాత్మ సంప్రదర్శనమే"
/ సంతోషా | అనునదే ముక్తి (లేక) మోక్షము రూపము. అటువంటి యొక్క 160

ఈ విధంగా ఆత్మయజ్ఞ దీక్షాపరులు ఆత్మయజ్ఞ ప్రావీణ్యత కోవిదులు సంపాదించుకుంటూ అగుచూ, ఆత్మయిజ్ఞ
ఆత్మానందమును ఆస్వాదిస్తున్నారు!

అధ్యాయము–48.) మానసిక యాగము

ఆత్మయజ్ఞ దీక్షాపరులు ఆత్మోపాసనా సంబంధమైన మానసిక
యాగము నిర్వర్తించుటలో అన్ని వేళల, అన్ని పరిస్థితులలోను నిమగ్నులై
ఉంటున్నారు.
వారు లోక సంబంధములైనట్టి ఈ 14 ఊర్ధ్వ - అధోలోకాలలోని
సర్వ సంప్రదర్శనములకు, సర్వ వ్యవహారములకు, సంఘటనలకు అతీతమైన
మనస్సును సంపాదించుకునే ప్రయత్నశీలురై ఉంటున్నారు. సర్వ
సుఖ-దు:ఖాలకు అతీతులై అలౌకికమైన (లోకములకు సంబంధించనట్టి)
- తెంపులేని ఆత్మానందమును సుస్థిరము - నిశ్చలము చేసుకొంటున్నారు.
ఆత్మయజ్ఞ విదులై వారు ‘మానసికయాగము’ అను దానిని ఎట్లా
దినదినము నిర్వర్తిస్తున్నారో ….. వినండి!
మానసిక యాగాంగములు
| ఋత్విజులు : చిత్తము - బుద్ధి - అహంకారము అనే మూడిం టిని
మానసిక యజ్ఞమును చేయించే ముగ్గురు ఋత్విజులు
(పురోహిత గురువులు) గా ఆహ్వానిస్తున్నారు.
యూపస్థంభము : 4 వేదములు ఆత్మకు ’సంజ్ఞ’గా ప్రతిపాదించే ఏకాక్ష
రము ‘ఓం’ (అ+ఉ+మ ద్రష్ట + దర్శనము +
దృశ్యము) కారమును ‘యూపస్థంభ ము’ (జంతువును
కట్టి ఉంచేస్థంభము)గా భావన చేస్తున్నారు.
యజ్ఞ పశువు జ్ఞానేంద్రియ పంచకము + కర్మేంద్రియ పంచకము
+ పంచ ప్రాణములను యజ్ఞపశువు (నల్లమేకపోతు)గా
భావన చేస్తున్నారు.
మంత్రోచ్ఛారణ : ప్రాణ - అపానముల మధ్య గల అనాహతము నుండి
వినిపించే దశవిధములైన ప్రణవనాదము - ప్రణవరవ
161

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
మును మంత్ర శబ్దముగా భావి స్తున్నారు.
మహనీయుల సోమరసము : ఆత్మజ్ఞులగు జ్ఞానవాక్యాలు - ఆత్మ సమాచారము ‘సోమరసము’గా సంకల్పిస్తున్నారు.
యజ్ఞశాల : ద్రష్ట - దృశ్యము - దర్శనము తెలుసుకొనువాడు -
తెలియబడునది - తెలుసుకోవటం ఈ ’3’కూడా ఏ
స్థానములో బయల్వెడలుచున్నాయో గమనించి…,
అద్దానిని ‘యజ్ఞశాల’గా భావిస్తున్నారు.
యజ్ఞవిధిని నడిపించే: వివేకమునే యజ్ఞమును నడిపించే ఆధ్వర్యునిగా
ఆధ్వర్యుడు సంకల్పము చేస్తున్నారు.
అగ్నిని పుట్టించే : ఆలోచనారూపమైన అంతరంగ విభాగమును
అరణి అరణిగాఉద్దేశ్యిస్తున్నారు.
హెూమ ద్రవ్యాలను : నిశ్చలమైన భక్తియే ఆ కత్తి. “సాతు అస్మిన్
యజ్ఞ వస్తువులను పరమప్రేమ రూపాచ” అని నారదులవారు
సిద్ధము చేసే కత్తి
చెప్పినట్లు సర్వులను ప్రేమాస్పదమగు పరమా
త్మరూపంగా / విశ్వరూపంగా భావిస్తూ ఉండటమే
భక్తి యొక్క మూల రూపం.
సృక్కు - స్రవములు: శమము (అంతరింద్రియ నిగ్రహము) దమము
బాహ్య ఇంద్రియ నిగ్రహములు
అవబృధస్నానము :భృకుటిలో ఏర్పడియున్న త్రివేణి సంగమస్థానము
గంగ - యమున - సరస్వతుల సంగమ స్థానము.
మనో- - వాక్ - కాయముల త్రికరణ శుద్ధి యొక్క
అభ్యాసము. ద్రష్ట - దృశ్యములను ఆత్మకు
అభిన్నంగా, అద్వితీయంగా దర్శించటం.
యజ్ఞకర్త యొక్క : శ్రద్ధ
ధర్మ పత్ని
162

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
యజ్ఞపంచాలనము : క్షేత్రజ్ఞోపాసన. ! సర్వ సహజీవులలోని మనో -
లోని అంతర్యామి - బుద్ధి - చిత్త - అహంకారముల యజమానుని
ముఖ్యోద్దేశ్యము
ఉపాసిస్తూ ఉండటం.
శుభవస్త్రము : శాంతి అమానిత్వము - అదంభిత్వము
ఇటువంటి జ్ఞానవస్త్రాలు! జ్ఞానాభ్యాసాలు!
పూలమాల : జ్ఞానసారాన్ని పూమాలగా ధరిస్తున్నారు!
శిఖను నిర్వికల్ప పుష్పమాలిక చుట్టి
ప్రకృతి పీఠమునెక్క లేరా….. !
అకలంకమగు ముద్ర ధరియించి దొరవై
సుఖరాజ్యమేలుదువు లేరా ॥
ఆనంద జలధిలో స్నానము చేసి
సుజ్ఞానవస్త్రము కట్టలేరా.. |
సర్వ వేదాంతసిద్ధాంత భూషితుడవై
గంధలేపనము చేయ….. లేరా ||"
orcoa
అని కూచిపూడిలోని పెద్దలు మేలకొలుపుపాడుతూ ఉంటారు కదా…! ఆ
విధమైన ‘మెళకువ’’ ఆత్మయజ్ఞ యోగి తెచ్చుకుంటూ - తెచ్చుకుంటూ
ఉంటాడు. బ్రహ్మసోమయాజి అయి వెలుగొందుతూ ఉంటాడు.
బ్రాహ్మణుడు : ఓ గొల్లభామా! సుజ్ఞానీ! పవిత్ర సహృదయీ !
నీవు ఇప్పుడు అభివర్ణించి చెప్పిన ఆత్మయజ్ఞము అభ్యసించటానికి….,
ఏ బాహ్యవస్తు - ధన - జన సముదాయము ప్రోగుచేయనవసరం
ఉండదని,
ఎవ్వరైనా - ఎక్కడైనా 5 ఆశ్రమము వారైనా తమ హృదయ
యజ్ఞశాలలో నిర్వర్తించవచ్చునని,
163

దీనికి సమయాసమయాలు గానీ, జాతి - మత - కుల భేదాలు గానీ
అవసరము లేదని నేను లెక్కించవలసిన గమినిస్తున్నాను.
ఒప్పుకుంటున్నాను.
ఇక చివరి ప్రశ్న
మనము రీతిగా చెప్పుకున్న ‘ఆత్మయజ్ఞము’ నిర్వర్తిస్తున్న
మహనీయులనెవ్వరినైనా నీవు చూడటం జరిగిందా? అట్టి వారెవ్వరైనా చెప్పగా
నీవు శ్రవణంగా వినటం జరిగినదా?
గొల్లభామ : ఎందుకు లేరు స్వామీ! ఆత్మయజ్ఞము నిర్వర్తిస్తున్న మహనీ
యులెందరో ఈ భూమి పై భూసురులై సంచరిస్తున్నారు. కూచిపూడి నృత్య
యోగ ప్రసాదకులగు మన శ్రీ సిద్ధేంద్ర యోగులు అట్టివారే కదా!
ఈ భూమిపై జ్ఞానభూమియగు ఈ భారతదేశములో ఆంధ్ర
రాష్ట్రము - కృష్ణా మండలములో ఈ కూచిపూడి అగ్రహారము ఉన్నది
కదా! కూచిపూడి అగ్రహారములో అటువంటి ఎందరో మహనీయులు ఈ
గడ్డపై నడచి యున్నారు.
అట్టి ఈ కూచిపూడి అగ్రహారములో
సద్గురువరేణ్యులగు
పూర్వశ్రమములో ‘భాగవతుల’ అనే ఇంటి పేరు గల
వంశాకాశములో….,
వద్ధూలస గోత్రోద్భవులగు
బ॥ శ్రీ ‘రామలింగము’ అనే మహాశయుణ్ణి గురించి మనము
విన్నదే కదా!
E బ్రాహ్మణోత్తమా! మనము కూడా వారి వలెనే - మరెందరో మహనీయుల
వలెనే త్రివేనీ సంగమ స్థానమగు భృకుటీ మధ్య భాగము నందో, హృదయ
| కుహరములోనో ఆత్మయజ్ఞము |
నిర్వర్తిస్తూ అలౌకికమైన ఆత్మానందమునకు పాత్రులమయ్యెదము గాక!
పాము కుబుశమును విడచినట్లు ‘అహంకారము’ అనే పొరను
తొలగించుకొని ఆత్మాకాశ విహారులమయ్యెదము గాక
164

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన వ్యాఖ్యాన పుష్పము
 ఓ భామామణీ! నీవు చెప్పినట్లే బ్రాహ్మణుడు నేను ఆత్మదీక్షను వహించే
ప్రయత్నములో శాస్త్రీయమైన - లౌకికమైన కర్మలను ఉపాసనాపూర్వకంగా
సాధనపూర్వకంగా నిర్వర్తిస్తాను. సర్వమానవులను - సర్వకుల
గోత్రములవారిని - సర్వ మతస్థులను మమాత్మ స్వరూపముగా సందర్శించే
ఆత్మయజ్ఞ విధిని కొనసాగిస్తాను.
ఛండాలోస్తు, సతు ద్విజోస్తు ।
గురురేషామనీషామమ ॥
చెప్పినట్లు
అని శంకర భగవత్ పాదుల వారు ’మనీషాపంచకము’లో విసూ నీ
మాటలు గురుముఖతః వచ్చిన వాక్యములుగా
. నమస్కరిస్తున్నానుఆత్మస్వరూపమునకు కూడా! నీకు సర్వదా శుభమగుగాక!
వయసులో పిన్నవగుటచే ఆశీర్వదిస్తున్నాను ఇక వెళ్ళిరా!
శెలవు!
★★★
నృత్యవాఙ్మయ కూచిపూడి ’ అను గొల్లకలాపము ‘ఆత్మయజ్ఞము. ప్రబంధము165

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన వ్యాఖ్యాన పుష్పము
ఆనందమయ కోశము
కోశము విజ్ఞానమయ మనోమయ కోశము
ప్రాణమయ కోశము
అన్నమయకోశము
ప్రాణమయ
అన్నమయ
లోక కళ్యాణమస్తు
మూలము :
వాద్ధూలస గోత్ర సంజనిత
బ్రాహ్మీభూత భాగవతుల వంశపయ :
పారావార రాకాసుధాకర - శ్రీ రామలింగేశ్వర నామ పూర్వాశ్రమ
విరాజిత
యోగ విద్యా దురంధరపుత్ర
శ్రీ రామయ్య నామధేయ విద్యా విశారద విరచిత
166.

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
పిడోత్పత్తి - ఆత్మయజ్ఞ నామకలాప
దృశ్య ప్రబంధము
అధ్యయన - వాఖ్యాన పుష్పము
/ / సమాప్తము / /
అధ్యయన వాఖ్యాన పుష్పము
బుధజన విధేయుడు
విశ్వామిత్ర - అహమర్ష - కౌసిస త్రయార్షేయ కౌసిస గోత్రోద్భవస్య -
శ్రీయేలేశ్వరుపు ఆదిలక్ష్మీకావేశ్వరమ్మ - లక్ష్మీనారాయణ ఏకైక పుత్రుడు.
శ్రీ యేలేశ్వరపు రామకృష్ణయ్యగారి పౌత్రుడు.
పెద్దల ముందు అల్పజ్ఞుడు - స్వల్పజ్ఞుడు శ్రీ సిద్ధేంద్రయోగి
పాదరణోపాసకుడు
యేలేశ్వరపు హనుమ రామ కృష్ణచే!
సమర్పణ :
ఈ అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము శ్రీ బాలత్రిపుర సుందరీ సమేత
శ్రీరామలింగేశ్వరస్వామి వారి పాదములు అలంకరించి ఉండును గాక!
యేలేశ్వరపు హనుమ రామ కృష్ణ
167.

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము

1.) అనుబంధం

కలాపము లో “జీవునికి ఈ అత్మయజ్ఞము అనే దేహముతో
ఏర్పడే అనుబంధము” (లేక) “పుట్టుక” గురించిన కొన్ని భౌతికమైనమానసిక సంబంధమైన విశేషాలు గమనించాము కదా! ఇప్పుడు ‘మృత్యువు’
(చావు) గురించి యోగవాసిష్ఠము ఇత్యాది గ్రంథాలలో ఏరీతిగా విశదీక
రించారో ….. అది కూడా చెప్పుకుందాము.
జీవుని పట్ల ఈ భౌతిక దేహం కనబడుతోంది కదా! అయితే ఈ
భౌతిక దేహము కలుపుకొని మరికొన్ని దేహాలు కూడా ఈ జీవుని సదా
ఆశ్రయించి ఉన్నాయి. అట్టి దేహాలన్ని కలిపి, ”ఈ జీవుడు మహా దేహ
సమన్వితుడు” అని భారతీయ తత్త్వశాస్త్రం మనకు నిర్వచించి చెపుతోంది.
మహాదేహము : (1) భౌతిక- (పాంచభౌతిక) దేహము
(2) మనో దేహమున (ఆలోచనలు)
(3) సంస్కార దేహము, (కారణ దేహము)
(4) ఆత్మ - అహమ్ (నేను) స్వరూపము
చావు లేక మృత్యువు : అనబడేది భౌతిక దేహమునకు ― సంబంధించినది
మాత్రమే.
- మనో దేహము : ఇందులో -
ఇష్టము - కోపము - అయిష్టము ప్రేమ - ఆవేశము- తెలివి- ఆశయములు- ఆశ- నిరాశలు ఇటువంటి
| వన్నీ దాగిఉండి……. ఆలోచనలు-ప్రవర్తన రూపములుగా ప్రదర్శితమౌతూ |
ఉన్నది. మనో దేహము చేతనే భౌతిక దేహం ధరించబడుతోంది.
168

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన వ్యాఖ్యాన పుష్పము -

2.) అనుబంధం

ఈ అత్మయజ్ఞము అనే గొల్ల కలాపము లో “జీవునికి దేహముతో
ఏర్పడే అనుబంధము” (లేక) ”పుట్టుక” గురించిన కొన్ని భౌతికమైనమానసిక సంబంధమైన విశేషాలు గమనించాము కదా! ఇప్పుడు ‘మృత్యువు’
(చావు) గురించి యోగవాసిష్ఠము ఇత్యాది గ్రంథాలలో ఏరీతిగా విశదీక
అది కూడా చెప్పుకుందాము. రించారో కనబడుతోంది కదా! అయితే ఈ
జీవుని పట్ల ఈ భౌతిక దేహం కూడా ఈ జీవుని సదా
మరికొన్ని దేహాలు భౌతిక దేహము కలుపుకొని ఆశ్రయించి ఉన్నాయి. అట్టి దేహాలన్ని కలిపి, “ఈ జీవుడు మహా దేహ
సమన్వితుడు” అని భారతీయ తత్త్వశాస్త్రం మనకు నిర్వచించి చెపుతోంది.
మహాదేహము : (1) భౌతిక- (పాంచభౌతిక) దేహము
(2) మనో దేహమున (ఆలోచనలు)
(3) సంస్కార దేహము, (కారణ దేహము)
(4) ఆత్మ - అహమ్ (నేను) స్వరూపము
- చావు లేక మృత్యువు : అనబడేది భౌతిక దేహమునకు సంబంధించినది
మాత్రమే.
మనో దేహము : ఇందులో ఇష్టము - అయిష్టము- కోపము -
ప్రేమ - ఆవేశము- తెలివి- ఆశయములు- ఆశ- నిరాశలు ఇటువంటి
వన్నీ దాగిఉండి…..”ఆలోచనలు-ప్రవర్తన రూపములుగా ప్రదర్శితమౌతూ
ఉన్నది. మనో దేహము చేతనే భౌతిక దేహం ధరించబడుతోంది.
169

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
సంస్కార దేహము : మనస్సు అనేక సందర్భములలో అనేక
దేహములతో ప్రవర్తిస్తూ, పాల్గొనుచూ, ఉండగా, స్వయంకృతమైన మనో -
ఉపకరణముచే సంపాదించుకొనియున్న స్పందనలు, అభిప్రాయములు,
అభిరుచులు, ఆవేదనలు, భావనాచమత్కారములు, కళావిశేషములు (Artistic aspects) మొదలైనవన్నీ అప్రదర్శితంగా దాగి ఉన్న స్ధానము. దీనినే
‘స్వభావదేహము’ ‘కారణ దేహము’ అని కూడా అంటున్నారు. తెలం
మనో దేహము సంస్కార దేహము యొక్క ఉపకారణము అని
అనవచ్చు. సంస్కారదేహము ఆత్మకు ఉపకరణము వంటిది.
 భౌతిక దేహమునుఆత్మ, మనోదేహమును : కదిలించువాడు ‘దేహి’
(ie, one who moves the physical body) అని చెప్పబడుచున్నాడు.
- భౌతిక - మనో - సంస్కార దేహముల యజమాని యే ఈ దేహి.
మొదటి మూడు దేహములతో సంబంధము - కలిగిన ఆత్మ
విభాగమును ‘జీవాత్మ’ అనే పేరుతో పిలుస్తున్నాం.
- కేవలసాక్షిగా ఉన్న ఆత్మవిభాగమును అంతరాత్మ అంటున్నాం.
- అంతా ఆత్మయందే ఆత్మకు అభిన్నమై, అద్వితీయమై యున్నది.
ఆత్మౌపమ్యేవ 14 సర్వత్ర
c. ’కల’ తనదైనవాడు ’కలలోని నేను కలలోని దృశ్యములను నిర్మించు
| కొని తద్వారా కలలోని విశేషములను వ్యక్తులను - సంఘటనలను, సందర్భ
ములను తన యొక్క భావనా-కల్పనా విశేషంగా ఆస్వాదిస్తున్నాడు కదా !
అట్లాగే, ‘జాగృత్’ కూడా ! ఈ జీవుడు తన భావనా చమత్కృతిచే
| జాగృత్ విశేషాన్ని కల్పన చేసుకొని ఇక్కడ ఆస్వాదించటం మాత్రమే 170.

అధ్యయన వ్యాఖ్యాన పుష్పము
ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: -
. జరుగుతోందిభద్యతలసంకలమనధర్మం
కలలోని ‘నేను’ దతితకులువ్యతల జీవాత్మ
‘నేను’
ఆ కల నాదైన పరమాత్మ
p ఒక నాటకంలో నేను నటిస్తున్న ఒక పాత్ర.
జీవాత్మ
ఉండిఅనేక నాటకములలో
నటనా చాతుర్యము కలిగి , పరమాత్మ Ho
అనేక పాత్రలుగా నటించగల నటనా సామర్ధ్యము
కలిగియున్న నేను. నవరసములు ప్రదర్శించగలిగినట్టి నేను
1T. రససిద్ధుడను. కవీశ్వరుడను. పాత్రలకు, నటనకు కేవల
సాక్షిని.
కనుక
‘పరమాత్మ’ అనే ‘మహానటనాకౌశలస్వరూపుడు………. కల్పనా
రూపమైన జగత్ృశ్య సంరంభమును తనకు తనే కల్పించుకొని అందులో
జీవాత్మ అనే పాత్రాధారణచేసి నవరసాలు ప్రదర్శిస్తున్నాడు.
ప్రతి జీవుడు స్వతఃగా పరమాత్మ స్వరూపుడే సందర్భానుచితంగా
“జీవాత్మ” గా వ్యవహరిస్తూ తన మాయా కల్పనా చమత్కృతిని ప్రదర్శించు
కొంటూ ఇదంతా ఆస్వాదిస్తున్నాడు. మనమంతా పరమాత్మ స్వరూపులం.
పరమాత్మ సర్వంతర్యామియై వెలుగొందుచున్నాడు.
జీవాత్మ మనసందర్భ స్వరూపము, పరమాత్మ మన సహజ స్వరూపము
సంస్కార దేహము స్వభావము మన మహాకల్పనా వ్యవహారము
మనోదేహము ఆలోచనలు : మన సందర్భోచితమైన స్పందన
171

ఆత్మయజ్ఞము - గొల్లకలాపము :: అధ్యయన - వ్యాఖ్యాన పుష్పము
భౌతిక దేహము చావు - పుట్టుక ధర్మము కలిగినది.
మృత్యువు ఆత్మకు స్వప్న సంఘటన వంటిది.
ఆత్మకు మృత్యువు లేదు దేహము జడము
మృత్యువు దేహపరిమితమైనది. అయితే వాస్తవానికి… జడమైన
దేహానికి మాత్రం జన్మ ఏమున్నది ? మృత్యువు ఎక్కడిది ?
లోక కళ్యాణమగు గాక !
ఋషి వాక్కు సంరభం సర్వత్ర వెల్ల విరియును గాక !
యేలేశ్వరపు హనుమ రామ కృష్ణ
— BisbeCh
sau
బండికటిపెడ
172

డి.టి.పి.: బృందావనం సాయికుమార్, ఏలూరు
ఫోన్: 08812 - 221876
హసితాగ్రాఫిక్స్ అండ్ ప్రింటర్స్, ఏలూరు
ముద్రణ :ఫోన్: 9704275472

బాలా త్రిపుర సుందరి
సహిత రామలింగేశ్వర
స్వామి దేవాలయము,
కూచిపూడి
And
NEETH