గానలహరీ సౌరభాలు

శ్రీ రామకృష్ణయ్యగారు కూచిపూడిలోగల ఆలయంలోని అమ్మవారి విగ్రహ పునఃప్రతిష్ఠా కారకులని పెద్దలు చెప్పగా విన్నాను. దేవాలయంలోని ఆంజనేయస్వామి విగ్రహ ప్రతిష్ఠ చేసినది కూడా వారేనట. తాతగారు, ఆ రామకృష్ణగారికి, మనుమడు హనుమ రామకృష్ణకు ఎప్పుడూ హృదయంలో వేంచేసి ఉండే కులదైవం రామలింగేశ్వర స్వామియే!

శ్రీ రామకృష్ణయ్య విరచిత గానలహరీ సౌరభాలను శ్రీ బాలత్రిపుర సుందరీ సమేత శ్రీ రామలింగేశ్వర స్వామివారికి కూచిపూడికి వేంచేసి వెలసినందుకు కృతజ్ఞతా పూర్వకంగా వ్యాఖ్యాన సమేతంగా సమర్పిస్తున్నాము. ఈ కార్యక్రమానికి ప్రయోజనంగా…., ఇందులోని పాటలు అనేక జనుల హృదయాలలో భక్తి-జ్ఞాన-ప్రపత్తి దీపకాంతులు ప్రవృద్ధ పరస్తూ…, మనందరి ఆధ్యాత్మిక మార్గంలో సేదదీర్చే మధురస్వరములై సుదీర్ఘ కాలంగా వినబడటమే స్వామికి నేను చేసే విన్నపం..

శం నో అస్తు ద్విపదే
శం చతుష్పదే
ఓం శాంతి శ్శాంతి శ్శాంతిః

వై.హెచ్.రామకృష్ణ
సీనియర్ మేనేజర్
ఆంధ్రాబ్యాంక్, ఆర్. ఆర్. పేట
ఏలూరు - 534 002

తేదీ : 24–03–2002

శ్లో॥ శ్రీ కుచేలపురి నివాసాయ
హరికథా నంద సింధవే ।
సర్వదా శాంతరూపాయ
నమః రామకృష్ణాయ తే ॥

శ్రీ సిద్ధేంద్రయోగి వేంచేసియున్న ప్రపంచ ప్రసిద్ధమైన కూచిపూడి గ్రామంలో 1866లో జన్మించిన ఒకానొక ఆణిముత్యం శ్రీ యేలేశ్వరపు రామకృష్ణయ్య గారు. హరికథాగానం ఆయన ఎంచుకున్న ఆథ్యాత్మిక సాధనామార్గం ‘వాసుదేవ సర్వమితి భావనాయాం వైసుదేవమ్’ అను నానుడిని అనుసరించి వైసుదేవదీక్ష అవధరించియున్నవారు. తత్త్వవేత్త. కర్మయోగి ‘సతీసక్కు బాయి’, ‘గజేంద్రమోక్షం’, ‘ఘోరాఖంబావా’, ‘భక్తరామదాసు’, ‘రుక్మిణీ కళ్యాణం’ మొదలైన ఆయా కథావిశేషాలను హరికథలుగా గానంచేస్తూ ఆంధ్రరాష్ట్రమంతటా ప్రదర్శనలు ఇచ్చేవారు. వారి వంశంలో జన్మించటం, వారు నాకు పితామహులవటం నా పూర్వజన్మ సుకృతం.

వారు భక్తి-జ్ఞాన-వైరాగ్య సంబంధమైన అనేక పాటలు ఆసువుగా రచించారు. అనేక ప్రదేశాలలో హరికథలు చెప్పుతూ అక్కడ దేవాలయంలో వేంచేసిన భగవానుని స్తుతి పూర్వకంగా పాట రచించటం ఆయనకు ఆనవాయితీ. వారి అనేక గాన కుసుమాల సౌరభం నుండి నా బాల్యం మాతృదేవత శ్రీమతి ఆదిలక్ష్మి కామేశ్వరమ్మగారు, నా అమ్మమ్మ (మరియి మేనత్త) శ్రీమతి చింతా పార్వతమ్మగారు, నా పెద్ద అమ్మమ్మ (మరియి మేనత్త) శ్రీమతి భాగవతుల సుభద్రమ్మగారు వినిపిస్తూ ఉండడంతో నాకు బాల్యంలోనే ఆధ్మాత్మిక అభ్యాసం అయినది.

మా కూచిపూడి గ్రామపెద్దలు బ్రహ్మశ్రీ వేదాంతం సత్యనారాయణశర్మ గారు (సత్యభామ మోహిని మొదలై స్త్రీ వేషములు ధరించి లోకప్రసిద్ధులైన కళాకారులు బ్రహ్మశ్రీ భాగవతుల రామకృష్ణశర్మగారు (విశ్వామిత్రుడు మొదలైన వేషధారణలో దిట్ట. చిత్రకళానిపుణులు, భరతముని నృత్య శాస్త్రానుసారం రచించిన సచిత్ర నృత్యబాణి గ్రంథం “అభినయవేదం“ రచయిత నృత్య భాంగి చిత్రకళాశిల్పి), బ్రహ్మశ్రీ యేలేశ్వరపు కనకదుర్గాప్రసాద్ గారు (శ్రీ యేలేశ్వరపు రామకృష్ణయ్యగారి అన్నగారైన శ్రీ యేలేశ్వరపు దుర్గయ్యగారి కుమారులు, నాకు అన్నగారు) మొదలైనవారంతా “ఏమయ్యా తాతగారి పాటలు ఒక పుస్తక రూపంలో ఎందుకు తయారు చేయకూడదు?”… అని ఎంతోకాలంగా నన్ను ఆజ్ఞాపిస్తూ ఉండేవారు. ఏది ఎప్పుడు జరగాలో ఆ దైవం నిర్ణయించవలసినదే కదా!

శ్రీ రామకృష్ణయ్యగారి పాటలు “22” మాత్రం సేకరించగలిగాను. ఆ పాటలకు గల అర్థభావనను వచనరూపంగా చిన్నప్పటి నుండి నేను పొందిన అనుభూతిని పురస్కరించుకొని వ్రాసే సాహసం చేసాను. శ్రీ రామకృష్ణయ్యగారు నాకు పితామహులే కాదు. నన్ను వెంటనంటి సర్వదా నడిపిస్తూ నాచేత “యోగవాసిష్ఠం” అనే వాల్మీకి విరచిత మహా రామాయణాన్ని “శ్రీ వసిష్ఠ రామ సంవాదము" అనే పేరుతో వచన కావ్యంగా రచింపజేస్తూ అదృశ్యంగా నన్ను ఆధ్యాత్మిక మార్గంలో నడిపిస్తున్న గురుదేవులు కూడా! వారిని నేను ఎప్పుడూ భౌతికంగా చూడలేదు. మానసికంగా వారు నన్ను విడచిన క్షణమే నా జీవితంలో లేదు.

ఓ తాతగారూ! సద్గురూ! రామకృష్ణయ్య నామాంతిక మహాశయా! మీ మానసిక సాన్నిధ్యాన్ని అనుభవిస్తూ మీ పాటల సారాంస్యాన్ని వచనరూపంలో తోడుచేసి తద్వారా గానంతోబాటు భావాన్ని కూడా సాధకజనులు ఆస్వాదించాలని చేసిన ఈ ప్రయత్నం మీ భావనా పరంపరయేనని నా అనుభూతి.

ఓ స్వయమాత్మ స్వరూపులగు పాఠకమహాశయులారా! ఈ పుస్తకంలోని పాటలు మృదుమధురమైన సంగీత బాణీలో లయబద్ధంగా రచించ బడ్డాయి. ఈ పాటలన్నీ కూచిపూడి గ్రామంలోను, సమీప గ్రామాలలోను క్రిందటి తరంలో అతి ప్రాచుర్యమై ఉండేవి. కాలక్రమేణా మరపున పడుతూ కొందరు పెద్దలు పాడుకునే పాటలుగా మాత్రమే మిగిలిపోవడం గమనించాను. నిజానికి మరింకెన్నో గాన కుసుమాలు ఇప్పటికీ అలభ్యంగానే ఉన్నాయి. ఇప్పటికి లభించిన 22 పాటలు ఈ పుస్తకం రూపంలోకి తీసుకువచ్చాను. మరికొన్ని పాటలు లభించినప్పుడు ప్రచురించాలని నా ఉద్దేశ్యం.

ఓ రామకృష్ణయ్య తాతగారూ! మీ హృదయంలో నేను, నా హృదయంలో మీరు నిత్యనివాసులం. మీ ఇద్దరు కుమార్తెలైన శ్రీమతి చింతా పార్వతమ్మ గారి, భాగవతుల సుభద్రమ్మగారి హస్తస్పర్శచే పునీతమై మస్తకముచే మీ పాదములు స్పృశిస్తూ సాష్టాంగదండ ప్రణామములు మీకు సమర్పిస్తున్నాను.

– యేలేశ్వరపు హనుమ రామకృష్ణ (YHRK)

నాకు ఈ ఉపాధిని ప్రసాదించి, నాలో జ్ఞానబీజం నాటిన మాతృ పితృదేవతలైన శ్రీమతి ఆదిలక్ష్మీకామేశ్వరమ్మ గారి, శ్రీ లక్ష్మీ నారాయణగారి పాదపద్మములను భక్తితో స్పృశిస్తూ, నమస్కారములు సమర్పించుకుంటున్నాను.

నా జీవిత భాగస్వామి శ్రీమతి కనకదుర్గ గడుసైన ప్రేమమూర్తి. ఆమె సహకారమే నా సర్వప్రయత్నముల వెనుక ఉన్న శక్తి - యుక్తి కూడా!

నన్ను ఈ కార్యక్రమంలో ప్రోత్సహించిన కూచిపూడి పెద్దలందరికీ పేరుపేరునా పాదాభివందనములు.

సంగీత బాణీకి రాగ-తాళ వివరములకు సమకూర్చిన శ్రీ మల్లాది నారాయణశర్మగారికి హనుమాన్ (సంగీత నగర్విద్వాంసులు, ఏలూరు - 534001) కృతజ్ఞతాభివందనములు.

– యేలేశ్వరపు హనుమ రామకృష్ణ (YHRK)

భాగవతుల రామకృష్ణశర్మ
(చిత్రకళాకారుడు)
కూచిపూడి - 521136
వయా మొవ్వ, కృష్ణా జిల్లా, ఆం.ప్ర.

శ్రీ యేలేశ్వరపు రామకృష్ణయ్యగారు ఒక హరిదాసే కాదు. కర్మయోగి కూడా ! అందరిలాగా కర్మలు నిర్వర్తిస్తూనే సర్వకర్మలను పూజాపుష్పాలుగా సమర్పించటం నేర్చిన - నేర్పిన యోగి పుంగవులు “ఆయన ఎల్లప్పుడూ యోగంలోనే ఉండేవారు" అని మా అమ్మ శ్రీమతి సుభద్రమ్మగారు మాకు చెప్పిన మాటలు. ఆ రామకృష్ణయ్య భాగవతారే ఈ మన హనుమ రామకృష్ణగా వచ్చాడేమో”… అని ఈ పుస్తక వ్యాఖ్యాత గురించి కూచిపూడిలో చెప్పుకుంటూ ఉంటారు.

ఆయన జ్ఞానమే కొంచం మాకు అంటింది. “ఇదంతా మనది కాదు. ఆ శివునిదే. “నాదే”.. అన్నామా ?.. ఇక అది బంధమే. “ఈ దేహమే కాదు ! ఈ మనస్సు-బుద్ధి-చిత్త-అహంకారాలు కూడా ఆయనవే”.

ఇటువంటి వాక్యాల ప్రభావం నా బాహ్య జీవితంలో కనబడక పోయినా…. అంతరంలో బీజరూపంలో ఉండకపోలేదు. మహానుభావుల వాక్యాలు వింటే అవి వృధా అవుతాయా ? కావు. నా జీవితం అపశృతి పలికినప్పుడల్లా రామకృష్ణయ్య తాతగారు చుఱక వేస్తూనే ఉన్నారు. ఆయనయే నా sixth sense! యోగులు, సన్యాసులు అనేకమంది రామకృష్ణయ్యగారి హరికథ విని ఆనందిస్తూ ఉండేవారు.

పీఠాధిపతులు ఆయన హరికథ విని లేచి శాఠీలు కప్పి అభినందించే వారు. వారి గుఱువుగారు శ్రీ శేషబ్రహ్మేంద్రయోగివర్యులకు ఆయనంటే ఎంతటి వాత్సల్యం ! శిష్యుడి హరికథ విని పీఠం దిగి శారీ కప్పేవారు. వారి అన్న శ్రీ దుర్గయ్యగారికి వారి హరికథా శ్రవణమన్నా, వేదాంత వేదాంత ప్రవచనమన్నా ఎంతో ఇష్టం. పులకిత శరీరులై తమ్ముని మాటలను మనన పూర్వకంగా అందరితోనూ చెప్పుకొని ఆనందిస్తూ ఉండేవారు. ఆయన హరికథ ‘పూర్వమీమాంస’, ‘ఉత్తరమీమాంస’, అని రెండు విభాగాలుగా ఉండేవి. పూర్వ విభాగంలో (In the First Part) కథావిశేషాలు ఉండేవి. శ్రోతలను పకపకా నవ్విస్తూ కథ చెప్పటం ఆయన ప్రత్యేకత.

ఇక ఉత్తర విభాగంలో (In the Second Part) చెప్పిన కథయొక్క తాత్త్వికాంశం మాత్రమే చోటు చేసుకొనేది. అందుకే ఆయన హరికథకు పండితులు - పామరులు, యోగులు-భోగులు, సంగులు-నిస్సంగులు అందరూ ఆకర్షితులయ్యేవారు. రెండవ విభాగమంతా వైరాగ్యం - సూక్ష్మార్థం – నేర్చుకొనవలసిన విషయం-జీవితాన్ని మలచుకోవలసిన విధానం ఈ దృశ్య జగత్తును నమన్వయించుకోవలసిన పద్ధతి మొదలైన ఆధ్యాత్మ విశేషాలతో ఆలోచనలకు సానపెట్టేడట్లు ఉండేవి.

ఆయన విరాగి-రాగి కూడా. యోగి-భోగి కూడా. ’ఏదీ వదలనక్కర్లేదు. అన్నీ పరమాత్మవని అనుకుంటే చాలు. ఆయన మనకు దర్శనమిస్తారు’ అనేది ఆయన బోధసారం. ఆయన అతిథి లేకుండా భోజనానికి కూర్చునేవారు కాదు.

ఆయన ధర్మపత్ని శ్రీమతి మంగమ్మగారు నిజంగా సహధర్మచారిణియే. వచ్చిన వాళ్ళకు విసుగులేకుండా భోజనం వడ్డిం చేది. వాళ్ళ అన్నదానమే వారి దేహిత్రులవటంచేత తత్ప్రయోజనంగా లోటు లేకుండా మా జీవితాలు ఉండటానికి కారణమగుచున్నదని నా విశ్వాసం.

ఆయన హరికథలు చెప్పటానికి సుదూరప్రాంతాలు వెళ్లేవారు. హరికథ చెప్పుతూనే అక్కడ వేంచేసిన దేవుని ఉద్దేశిస్తూ ఆసువుగా గానం చేసేవారు. అట్లా రచించబడినవే ఈ పుస్తకంలోని పాటలన్నీ కూడా! ప్రేక్షకులలో ఎవరైనా వక్రంగానో, ఎగతాళిగానో మాట్లాడితే అందుకు సమన్వయిస్తూ సమాధానపూర్వకంగా గానంచేసేవారు. “ఏదీ బ్రహ్మము చూపండీ! మాతో వాదమేల, బ్రాహ్మణులండీ! జపములు కావుట, తపములు కావట! చపలాక్షులకు ఇది తెలియడట!"…. అని అట్టి సందర్భంగానే ఆసువుగా గానంచేసి మెప్పించారని ప్రతీతి.

ఒకానొక సమయంలో (1910 ఆ ప్రాంతంలో) కూచిపూడిలో అనేక అరిష్టాలు పొడచూపాయి. కొద్దికాలంలో ఊరిలో అనేకమంది విషజ్వరం పాలై అకాలమరణాలు పొందటం జరిగింది. ఇందుకు కారణం కనిపెట్టవలసినదిగా ఊరి పెద్దలు యోగియగు రామకృష్ణయ్యగారిని నియమించారు. ఆయన అనేక విషయాలు పరిశోధించి “ఆగమ శాస్త్రరీత్యా గుడిలోని అమ్మవారి విగ్రహం వక్రదృష్టి కలిగి ఉండటమే ఇందుకు కారణం” అని విశదీకరించారు. అప్పుడు ఆయన, తదితర పెద్దలు ఆ విగ్రహాన్ని కృష్ణానదీజలంలో నిమజ్జనంచేసి ఇప్పుడున్న బాలత్రిపుర సుందరీమాత నూతన విగ్రహాన్ని గుడిలో ప్రతిష్ఠించారు. ఇప్పుడున్న అమ్మవారి విగ్రహం దరహాసంతో భక్తులకు కన్నులపండుగగా అయి మనల్ని పులకింపజేస్తూ ఉండటమనేది మనందరికీ నిత్యానుభవమే కదా! ఆ సమయంలోనే వారు హనుమంతుని విగ్రహం ప్రతిష్ఠించారు కూడా! ఆ హనుమంతుని ప్రసాదమే అఖండ రామాణయాన్ని వచనకావ్యంగా తీర్చిదిద్దే వచన రచనాశిల్పి అగు మన హనుమ రామకృష్ణ (i.e., The Narrator of Songs in this book). తాతగారి నిత్యకృత్యమైన అన్నదాన ఫలమే మన రామకృష్ణ ద్వారా లోకానికి తేటతెలుగులో వసిష్ఠ-రాముల సంవాదం వినిపిపజేస్తోందని కూచిపూడి గ్రామపెద్దల అనుభూతి. రామకృష్ణయ్యగారి సహనం, ఓర్పు, కవితా నేర్పు అనన్యసామాన్యం.

ఇక్కడ ఒక సంఘటన వివరిస్తాను. ఒకరోజు ఒక అతిథి దూరప్రదేశం నుండి కూచిపూడి వచ్చారు. యథాభ్యాసంగా రామకృష్ణయ్యగారి ఇంటికి విచ్చేసి ఒక అందమైన చిన్నపాప మట్టిబొమ్మను తెచ్చి రామకృష్ణయ్యగారి పెద్దమ్మాయి సుభద్రమ్మ చేతిలో పెట్టారు. ఇంకేమున్నది? వారి 6 సంవత్సరముల చిన్నమ్మాయి పార్వతమ్మ “నాన్నా! నాకు ఆ బొమ్మ కావాలి” అని ఏడుపు లంకించుకున్నది. ఉన్నది ఒక్క బొమ్మేనాయె! ఏంచేయాలి? అప్పుడు రామకృష్ణయ్యగారు చిన్నమ్మాయిని తొడపై కూర్చోపెట్టుకొని “ఎందుకమ్మా ఏడుస్తావు? ఈ లోకంలో బొమ్మలకు కొదువా? ఇటుచూడు. అమ్మ ఒక బొమ్మ! నేనొక బొమ్మ! అక్కయ్య ఒక బొమ్మ! ఈ లోకంలో కనబడేవన్నీ మట్టి బొమ్మలే! బొమ్మలను చూడకు. మట్టిని చూడు. మట్టి అంతటా ఉన్నదే కదా! ఇక బొమ్మలు తక్కువ అవుతాయా?”… అని మహత్తరమైన తాత్త్విక సత్యాన్ని ప్రభోదించారు. అప్పుడు చెప్పిన ఆ రెండు మూడు వాక్యాలు ఇప్పటికీ పెద్దలకు వేదాంతసార పరిగ్రహణానికి నాందీవాక్యాలే!

రామకృష్ణయ్యగారు 1927లో దేహత్యాజ్యం చేశారు. ఆ తరువాత తరువాత మేము పల్నాడు - గురజాల - మాచర్ల మొదలైన ప్రదేశాలు వెళ్ళినపుడు “నాయనా! రామకృష్ణశర్మా! కూచిపూడి వచ్చినపుడు మీ ఇంట్లో భోజనం చేశాం. మీ తాతగారు ఆప్యాయంగా పిలిస్తే మీ అమ్మమ్మగారు ఆదరంగా వడ్డించారు. ఈరోజు మా ఇంటికి వచ్చి భోజనం చేసి మమ్ములను పవిత్రులను చేయండి”… అని మమ్ములను సాదరంగా ఆహ్వానించేవారు. ఆహాఁ! "పెద్దలు, పిల్లలకు వందఏళ్ళ భోజనం తయారు చేసి ఉంచుతారు”… అనే వాక్యానికి అర్థం ఇదే కాబోలు.

ఒకసారి “అంబాపురం” అనే గ్రామంలో “వేంకటశ్వర్లు” అనే ఆసామి ఇంటికి పనిఉండి వెళ్ళాం. ఆయన మద్రాస్ వెళ్ళారు. సమయం మిట్టమధ్యాహ్నం. ఆ ఇల్లాలు “అయ్యా! మీరు ఆకలితో ఉన్నట్లున్నారు. అదిగో, ఆ ఎదురింటికి భోజనానికి వెళ్ళిరండి”… అన్నది. నేను ఆశ్చర్యపోయి, “అమ్మా! ఇదేమిటి ? అతిథిగా వచ్చిన మాకు మీరు భోజనం పెట్టకుండా, ఎదురిల్లు చూపుతున్నారేమిటి?”… అని బాల్యచాపల్యంగా అడిగాను. అప్పుడా ఇల్లాలు ఇట్లా అన్నది. “శర్మా! మీకు వరి భోజనం అలవాటు కదా ! మా ఇంట్లో ‘వరిగ’ భోజనం మాత్రమే లభ్యం. మా ఇంటాయన మీ తాతగారింట్లో అనేకసార్లు భోజనం చేశారు. అందుచేత మీరు మాకు ఎంతో పూజనీయులు, ఆదరణీయులు. మీకు వరిగభోజనం పెట్టడం ఇష్టంలేదు. బియ్యానికి పంపిన పాలేరు ఇంకా రాలేదు. సమయం మిట్టమిధ్యాహ్నం అవుతోంది. అందుకే ఎదురింట్లో బియ్యం భోజనం వండారని మిమ్ములను వారి ఇంటికి వెళ్ళమన్నాను”… అన్నది. మేము ఆమె చూపే ఆదరాభిమానాలను గుర్తించి ”అమ్మా! వరిభోజనం ఎప్పుడూ తింటూనే ఉంటాం కదా!, వరిగ భోజనం వడ్డించమ్మా”.. అన్నాను. రామకృష్ణయ్య తాతగారిని తలచుకుంటూ వరిగ అన్నం, పండు మిరపకారం, గోంగూర పచ్చడి, నెయ్యి, గమిడగేదెల పెఱుగుతో భోజనం చేశాం.

ఆ తరువాత మూడు రోజుల దాకా పొట్ట తృప్తిగా ఉండి ఎంతో బలమనిపించింది. ఇది రామకృష్ణయ్య తాతగారి కర్మయోగ ప్రభావం.

ఈ గ్రంథంలో…

మన హనుమరామకృష్ణ వ్యాఖ్యానం మృదుమధురమైన శైలితో ఉన్నది. నేను మెచ్చుకోకుండా ఉండలేకపోతున్నాను. ఇక రామకృష్ణయ్య తాతగారి పాటల గురించి గొప్పచెప్పటం, “హిమాలయం ఎత్తైన శిఖరం”… అని లోకవిదితమైనది చెప్పటం వంటిది. ప్రతిపాటలోను అద్భుతమైన సాహిత్యం, లయ, సంగీత విన్యాసం మనకు కనబడతాయి.

చి॥ రామకృష్ణకు రెండు సలహాలు.
1) మాతృపిత్రుదేవతలను ప్రేమపూర్వకంగా సేవించి తరించమని
2) హనుమ రామకృష్ణ తల్లి, నాకు అక్కయ్య అయిన శ్రీమతి ఆదిలక్ష్మి కామేశ్వరమ్మ గారిచే ఇందలి పాటలను పాడించి వాటిని రికార్డ్ చేసి ఇక్కడి ఆలయనంలో ఆ ‘క్యాసెట్’ ఉండేటట్లు చేయమని.

చి॥ రామకృష్ణకు శుభాశీస్సులు. శ్రీ రామకృష్ణయ్య తాతగారికి, వారి సతీమణి శ్రీమతి మంగమ్మ అమ్మమ్మగారికి సాష్టాంగదండ ప్రణామములు.

ఆ-పాతాళ-నభస్థలాంత భువన బ్రహ్మాండ మావిస్ఫుర
జ్యోతి స్ఫాటిక లింగమౌళి విలసత్ పూర్ణేందు వాంతామృతైః
అస్తోకాప్లుతమ్ ఏకమ్ ఈశమ్ అనిశమ్ రుద్రానువాకాన్ జపన్
ధ్యాయేత్ ఈప్సితసిద్ధయే ధ్రువపదమ్ విప్రో అభిషించేచ్ఛివమ్

ఆంగికం భువనం యస్య
వాచికం సర్వ వాఙ్మయం
ఆహార్యం చంద్రతారాది
తం వందే సాత్వికమ్ శివమ్

నమస్తే అస్తు భగవన్ విశ్వేశ్వరాయ మహాదేవాయ
త్ర్యంబకాయ త్రిపురాంతకాయ త్రికాగ్ని కాలాయ
కాలాగ్ని రుద్రాయ నీలకంఠాయ మృత్యుంజయాయ
సర్వేశ్వరాయ సదా శివాయ శ్రీమన్ మహాదేవాయ నమః